Czy uzależnienie to choroba?
Uzależnienie od substancji, takiej jak alkohol czy narkotyk, jest poważnym i niestety powszechnym problemem. Niektóre badania wskazują, że nadużywanie alkoholu to problem ponad 2,5 mln Polaków. Około 700-900 tys. osób w naszym kraju jest z kolei uzależnionych od alkoholu, czy używki, po którą sięgamy zdecydowanie najczęściej. Czy uzależnienie to choroba psychiczna? Poznaj odpowiedź na to pytanie!
Czego dowiesz się z artykułu:
- Czy uzależnienie to choroba?
- Dlaczego uzależnienie to choroba?
Spis treści
Jak działa uzależnienie?
Czy uzależnienie to choroba? Zdecydowanie tak. Dla niektórych osób jest to dość niezrozumiałe i zamiast postrzegać to jako schorzenie, postrzegają to jako wybór. Wydaje się, że osoba uzależniona sama decyduje o tym, czy sięga po narkotyk lub alkohol. W przypadku chorób, takich jak np. nowotwór, sprawa wygląda zupełnie inaczej. Nie ma się wpływu na to, że choroba Cię dopadnie. Możesz podejmować się szeregu profilaktycznych działań, jednak ostatecznie nadal nie jest to żadna gwarancja.
Substancja, od której uzależniony jest chory, działa na układ nagrody w mózgu. Ten z kolei wydziela dopaminę, czyli substancję, która jest odpowiedzialna za uczucie przyjemności. Co ciekawe, podczas przyjmowania narkotyków uwalnia się tego hormonu nawet 10 razy więcej, niż naturalnie mózg jest w stanie wyprodukować. Po jakimś czasie nie jest już w stanie normalnie bez niego funkcjonować.
Osoba uzależniona powinna jak najszybciej uświadomić sobie, że uzależnienie jest chorobą. Dzięki temu pozbędzie się zbędnych wyrzutów sumienia i będzie w stanie rozpocząć odpowiednie leczenie. Dostępnych form leczenia jest naprawdę sporo – to m.in. ośrodek leczenia uzależnień czy terapia alkoholowa.
Co na temat uzależnień sądzą specjaliści?
Stwierdzenie, iż uzależnienie jest chorobą, nie jest wcale żadnym wymysłem. Podpisują się pod tym nawet największe światowe instytucje zdrowotne. Przykładowo, amerykański Narodowy Instytut Nadużywania Narkotyków twierdzi, iż uzależnienie jest przewlekłą i nawracającą chorobą mózgu, dla której charakterystycznym objawem jest przymusowe poszukiwanie i zażywanie narkotyków, pomimo ich szkodliwego działania.
WHO, czyli Światowa Organizacja Zdrowia – również się pod tym podpisuje. Zaliczyła Zespół Zależności Alkoholowej do zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. W 2022 roku w życie weszła oficjalna zmiana zarządzona przez WHO, według której uzależnienie od gier zostało oficjalnie uznane za chorobę.
Ogólnym stanowiskiem społeczeństwa medycznego jest, iż uzależnienia zmieniają sposób, w jaki pracuje mózg. Za społeczeństwo medyczne uznaje się różnorodne, amerykańskie organizacje medyczne, takie jak American Medical Association, NIMH czy NIDA.
Uzależnienie to choroba o destruktywnym charakterze
Uzależnienie jest chorobą podstępną, bowiem granica pomiędzy piciem okazyjnym a problemowym – jest bardzo cienka. Bardzo łatwo jest popaść w uzależnienie w momencie, w którym często sięga się po daną substancję. Dostrzeżenie nadchodzącego uzależnienia jest bardzo trudne, a nawet i niemożliwe. Chory zazwyczaj sam nie zdaje sobie sprawy ze swojego stanu. Nie dostrzega niepokojących objawów ani niebezpieczeństwa. To właśnie z tego względu najczęściej odmawia podjęcia leczenia.
Początkowe doświadczenia z daną substancją to przyjemne i miłe wspomnienia, a chęć ponownego sięgnięcia po nią wynika z chęci ponownego uzyskania przyjemności. Chory najczęściej zdaje sobie sprawę z uzależnienia dopiero w momencie, w którym sam przestaje się poznawać. Zaczyna popadać w długi, staje się agresywny, niszczy swoje relacje rodzinne, a na pierwszym miejscu stawia swoją używkę.
Zdiagnozowanie cukrzycy czy nawet nowotworu jest o wiele prostsze niż zdiagnozowanie uzależnienia. Wystarczy wykonać odpowiednie badania, które jasno pokażą, czy dana osoba jest chora, czy nie. W przypadku uzależnienia nie jest to takie proste. Nie ma badań, które pozwolą postawić trafną i pewną diagnozę.
Jak sobie radzić z uzależnieniem?
Wiesz już, dlaczego uzależnienie to choroba, zatem przejdźmy to skutecznych sposobów leczenia. Cena leczenia uzależnienia będzie się różnić w zależności od wybranej formy terapii. Warto jednak wiedzieć, że również osoba, która nie dysponuje środkami finansowymi może podjąć się leczenia. Dostępna jest m.in. terapia narkomani z NFZ, a także państwowy ośrodek leczenia uzależnień.
W leczeniu uzależnień stosuje się także leki, które mają za zadanie wspierać terapię. Zawierają różne substancje, które w odpowiedni sposób oddziałują na organizm. Może to być m.in. cytyzyniklina, wareniklina, akamprozat czy buprenorfina. Lek przepisywany jest przez lekarza i dostosowywany do indywidualnych potrzeb pacjenta. W parze z uzależnieniem często idzie również depresja lub inne schorzenie. Wówczas farmakoterapia może się różnić.
Leczenie uzależnień ma na celu nie tylko utrzymanie trzeźwości, ale także zapobieganie ewentualnym nawrotom. Nawroty w uzależnieniach nie są niestety rzadkością, jednak przy odpowiednim zaparciu, zaangażowaniu i wsparciu bliskich osób, ich uniknięcie jest jak najbardziej możliwe. Nawroty wcale nie muszą się pojawiać.
O autorze
mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.