Pochodne beznzodiazepiny (BDZ) to grupa leków o działaniu przeciwlękowym, uspokajającym, nasennym, przeciwdrgawkowym, miorelaksacyjnym (zwiotczającym mięśnie) i amnestycznym (mogącym wywoływać zaburzenia świadomości i pamięci - zjawisko tzw. niepamięci wstecznej wykorzystuje się w anestezjologii). Wprowadzono je do lecznictwa na początku lat 60. XX wieku, gdzie szybko zastąpiły barbiturany, których stosowanie wiązało się z licznymi niepożądanymi, a nawet niebezpiecznymi dla życia działaniami, takimi jak wywoływanie zależności, ciężkie zespoły odstawienne oraz duże ryzyko przedawkowania.

Podczas kilkudziesięciu lat stosowania BDZ okazało się, że one także, choć w mniejszym stopniu niż barbiturany, mogą prowadzić do rozwinięcia się uzależnienia.

Leki BZD występują w aptekach m. in. pod takimi nazwami handlowymi jak (w nawiasach nazwy poszczególnych substancji czynnych - pochodnych BZD):

  • Afobam, Alprazomerck, Alprox, Neurol, Xanax, Zomiren (Alprazolam)
  • Clonazepamum, Rivotril (Klonazepam)
  • Cloranxen, Tranxene (Klorazepat)
  • Dormicum, Fulsed, Midanium, Sopodorm (Midazolam)
  • Elenium (Chlordiazepoksyd)
  • Lorafen (Lorazepam)
  • Myolastan, Tetraratio (Tetrazepam)
  • Nitrazepam (Nitrazepam)
  • Noctofer (Lormetazepam)
  • Oksezepam (Oksezepam)
  • Relanium, Relsed (Diazepam)
  • Rohypnol (Flunitrazepam)
  • Signopam (Temazepam)

Organizm szybko przyzwyczaja się do leków z grupy BDZ i domaga coraz większych dawek tej substancji w celu utrzymania takiego samego efektu jaki osiąga się na początku leczenia. Tolerancja beznzodiazepin może pojawić się już po dwóch tygodniach ich codziennego zażywania. Tempo rozwijania się tolerancji zależy od rodzaju przyjmowanego leku.

Skutki długotrwałego stosowania benzodiazepin

Długotrwałe (przewlekłe) stosowanie benzodiazepin może prowadzić do powstania uzależnienia fizycznego oraz psychicznego i do rozwinięcia się nałogu. W przypadku krótko działających benzodiazepin, objawy lękowe (także ten, że lek przestanie działać) mogą pojawić się nawet w czasie pomiędzy dawkami.

Uzależnienie od BDZ

Osoby uzależnione od benzodiazepin zażywają swoje przepisane przez lekarza preparaty, zwykle w niskich dawkach, przez całe lata, choć zgodnie z wytycznymi współczesnej medycyny, terapię z użyciem BDZ należy prowadzić nie dłużej niż przez 4­6 tygodni (stosując najmniejszą skuteczną dawkę leku). Nawet kiedy pierwotny powód przepisania leku zniknął (pacjent został wyleczony), osoba uzależniona „potrzebuje” benzodiazepin dla wykonywania zwykłych, codziennych czynności i zwykle nosi tabletki przy sobie. Często też zażywa dodatkową tabletkę "profilaktycznie" - np. przed czekającym ją egzaminem albo noclegiem w obcym miejscu. Potrzeba natychmiastowego zażycia leku nasila się w sytuacjach stresowych. Jeśli osoba uzależniona nie ma zapasu leków, wpada w panikę, dlatego prosi o ich przepisanie każdego lekarza, z którym ma kontakt.

Objawy abstynencyjne po nagłym odstawieniu BDZ

Jednym z elementów zespołu uzależnienia od BDZ są objawy abstynencyjne, które występują po nagłym odstawieniu przewlekle przyjmowanych leków i które stanowią przeciwieństwo ich działania ("objawy z odbicia"). Obejmują one:

  • wzrost lęku,
  • pobudzenie,
  • zaburzenia snu,
  • objawy grypopodobne,
  • uderzenia gorąca,
  • kołatania serca,
  • objawy żołądkowo-jelitowe,
  • zawroty i bóle głowy,
  • objawy derealizacji lub depersonalizacji,
  • zaburzenia koncentracji uwagi
  • dysforię,
  • chwiejność emocjonalną,
  • w skrajnych przypadkach (raczej rzadko) drgawki, halucynacje, psychozę.

Jeśli lekarz podejrzewa, że istnieją wskazania do przepisania pacjentowi leku z grupy benzodiazepin, to aby zminimalizować ryzyko uzależnienia, należy przeprowadzić dokładny wywiad z uwzględnieniem obecnych i przebytych chorób somatycznych i psychicznych (zwłaszcza lęku napadowego, przewlekłego bólu, zaburzeń osobowości) oraz rozważyć ewentualne podłoże depresyjne zaburzeń lękowych (maska depresji).

Odwyk od benzodiazepin

U osób, które niedawno uzależniły się od BDZ lub wykazujących łagodne objawy uzależnienia, zaleca się pomoc lekarza pierwszego kontaktu. U osób wykazujących bardziej nasilone objawy uzależnienia zaleca się stopniowe zmniejszanie dawki BDZ (detoks lekowy)- odstawianie benzodiazepin powinno odbywać się stopniowo (zazwyczaj co tydzień redukcja o 1/4 dawki).

Jeśli w/w sposoby nie skutkują, konieczny może być terapia stacjonarna w ośrodku leczenia uzależnień.

 

Call Now Button