Zatrucie dopalaczami – objawy, leczenie, skutki
Dopalacze to produkty zawierające substancje psychoaktywne, które mogą wywoływać w organizmie określone stany - odurzenia, pobudzenia i euforii oraz halucynacje. Dopalacze uznaje się za bardzo niebezpieczne dla zdrowia, objawy zatrucia dopalaczami ciężko przewidzieć, a specjaliści podkreślają, że ryzyko związane z ich zażywaniem może nawet przewyższać to związane z przyjmowaniem narkotyków. Powód? Skład produktów z tej kategorii nieustannie się zmieniam, a w pojedynczej dawce może znajdować się mieszanka kilku substancji pobudzających / psychoaktywnych. Ponadto tzw. "designer drugs" są stosunkowo łatwo dostępne, a co za tym idzie - zażywane już przez nastoletnie dzieci, efektem jest wzrost narkomani wśród dzieci. O tym, że te dopalacze stanowią zagrożenia dla życia, chyba nikogo nie trzeba przekonywać.
Dopalacze, podobnie jak narkotyki, mogą silnie uzależniać. Uzależnienie od dopalaczy zostało wpisane na listę Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10). Jakie są objawy zatrucia dopalaczami?
Czego dowiesz się z artykułu:
- Czym są dopalacze?
- Jakie są objawy zatrucia dopalaczami?,
- Skutki zatrucia dopalaczami.
- Jak leczyć zatrucie dopalaczami?;
Spis treści
Czym są dopalacze?
Dopalacze powstają ze składników naturalnych (przede wszystkim mieszanek suszu i ekstraktów roślinnych) i/lub syntetycznych. Pojedyncze substancje naturalne najczęściej nie są nielegalne, choć zażywane w wysokich stężeniach czy dużych ilościach, a także mieszane w ramach produktów odurzających - mogą stanowić zagrożenia dla zdrowia i życia. Ze względu na to, że dopalacze są mieszaniną wielu składników odurzających, ich zażywanie bywa bardziej niebezpieczne niż innych substancji odurzających. Dlatego nie warto zwlekać z odwykiem od dopalaczy.

Skład dopalaczy naturalnych i syntetycznych
W dopalaczach tworzonych w oparciu o naturalne składniki może znajdować się m.in. wyciąg z szałwii i kratomu, ekstrakty z muchomora plamistego i muchomora czerwonego, a także wyciągi z powoju hawajskiego, które prowadzą do zatrucia organizmu.
Podstawową substancją większości dopalaczy syntetycznych jest BZN (benzylopiperazyna), której siła i sposób oddziaływania na organizm porównuje się do amfetaminy. Ponadto w składzie dopalaczy może znajdować się m.in.: TFMPP (3-Trifluorometylofenylopiperazyna), JWH-018 (organiczny związek chemiczny z grupy syntetycznych kannabinoidów) czy mefedron.
Jak wyglądają dopalacze?
Potencjalnie trujące i śmiertelnie niebezpieczne mieszanki mogą mieć postać m.in. proszków, kolorowych tabletek (tzw. "party pills") czy skrętów lub papierosów do złudzenia przypominających klasyczny wyrób tytoniowy (tzw. substancje "spicy"). Dopalacze mogą być również sprzedawane w bardziej wymyślnych formach, np. znaczków do lizania czy kadzideł.
Dopalacze są środkami silnie uzależniającymi, przez co detoks narkotykowy od dopalaczy, jest dla osoby uzależnionej dużym wyzwaniem, któremu musi podołać, aby móc wyjść z nałogu.
Uzależnienie od dopalaczy
Po dopalacze najczęściej sięgają ludzie młodzi, którymi kieruje chęć eksperymentowania i szukania sposobów na dobrą zabawę. Stąd bardzo często dopalacze zażywane są na imprezach, a osoby je przyjmujące są nieświadome ryzyka związanego z potencjalnym zatruciem dopalaczami oraz uzależnieniem od dopalaczy.
Uzależnienie od dopalaczy może mieć zarówno charakter fizyczny (uzależnienie od konkretnej substancji), jak i psychiczny oraz społeczny. Po odstawieniu wybranych dopalaczy u osoby uzależnionej może pojawić się szerokie spektrum objawów po odstawieniu narkotyków charakterystycznych dla zespołu abstynenckiego, m.in. drgawki, pocenie się, nudności, skoki ciśnienia tętniczego, kołatanie serca, a także stany lękowe i depresyjne.
W walce z uzależnieniem od dopalaczy warto skorzystać z pomocy ośrodka terapii uzależnień.
Objawy po dopalaczach - objawy zatrucia dopalaczami
Objawy zażywania dopalaczy oraz objawy zatrucia dopalaczami mogą być niespecyficzne, czyli takie, których nie da się przyporządkować tylko do tego jednego problemu. Przyczyną atypowości objawów zatrucia dopalaczami jest m.in. fakt, że są to substancje wciąż słabo zbadane. Składy dopalaczy są często modyfikowane, a na rynku regularnie pojawiają się nowe produkty, zawierające kolejne mieszanki naturalnych i syntetycznych substancji psychoaktywnych.

Nietypowe i typowe objawy zatrucia dopalaczami
Efekt? Skutki uboczne i zatrucie dopalaczami jest trudne do rozpoznania, a udzielenie szybkiej i skutecznej pomocy medycznej często bardzo skomplikowane ze względu na brak wiedzy na temat rodzaju zażytej substancji.
Przyjmuje się, że główne objawy zatrucia dopalaczami to:
- silne bóle głowy
- nudności i wymioty
- nadmierna potliwość
- zaburzenia rytmu serca i bóle w klatce piersiowej
- zaburzenia/wzrost ciśnienia tętniczego
- zaburzenie świadomości
Typowe objawy zatrucia dopalaczami to również:
- oczopląs
- szczękościsk
- omamy słuchowe i wzrokowe
- duszność i problemy z oddychaniem
- przegrzanie tkanek / przegrzanie organizmu (typowe dla mefedronu)
- bezsenność
- problemy z koncentracją
- stany lękowe.
Przedawkowanie dopalaczy - stan bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia i życia
Zatrucie dopalaczami będące efektem ich przedawkowania może doprowadzić do stałego uszczerbku na zdrowiu lub utraty życia. Skutkiem zatrucia dopalaczami może być m.in. zawał serca i udar mózgu oraz śpiączka. W efekcie przedawkowania dopalaczy może również dojść do podjęcia próby samobójczej. W przypadku zatrucia dopalaczami konieczna będzie natychmiastowa pomoc medyczna.

Podsumowanie
Dopalacze są najczęściej mieszaninami substancji psychoaktywnych (rzadziej pojedynczymi środkami psychoaktywnymi). Ich zażywanie wywołuje w organizmie określane stany, przede wszystkim pobudzenie i euforię, ale również halucynacje. Jest również zagrożeniem dla zdrowia człowieka, a przedawkowanie dopalaczy (podobnie jak przedawkowanie narkotyków) może być przyczyna śmiertelnie niebezpiecznego zatrucia środkiem odurzającym. Główne objawy zatrucia dopalaczami to: rwący ból głowy, zaburzenia rytmu serca, nudności i wymioty, a także problemy z oddychaniem, nadpobudliwość i nadmierna potliwość. Regularne zażywanie dopalaczy może prowadzić do uzależnienia fizycznego, psychicznego i społecznego.
O autorze

mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.