Rodzina narkomana – wpływ uzależnienia na rodzinę

Czego dowiesz się z artykułu:

• Czym jest uzależnienie od narkotyków i jakie są jego etapy?
• Czym jest współuzależnienie?
• Jaki jest wpływ narkotyków na rodzinę narkomana?
• Jak leczyć uzależnienie i współuzależnienie?

Uzależnienie od narkotyków, definicja i etapy

Uzależnienie od narkotyków jest chorobą, w której osoba chora / uzależniona odczuwa silną potrzebę psychiczną i fizyczną zażywania substancji psychoaktywnych. Choroba ma charakter postępujący i rozwija się etapami.

Etapy uzależnienia od narkotyków:

1. Inicjacja - pierwszy kontakt z substancją psychoaktywną, który może być efektem ciekawości i/lub próbą ucieczki od codziennych problemów.
2. Eksperymentowanie - narkoman zaczyna testować różne narkotyki lub wielokrotnie zażywa wybrany ich rodzaj. Do eksperymentów najczęściej dochodzi podczas spotkań towarzyskich.
3. Uzależnienie psychiczne - osoba uzależniona odczuwa silną potrzebę regularnego sięgania po narkotyki w celu poprawy samopoczucia. Na tym etapie pojawiają się wyraźne oznaki uzależnienia, które przejawiają się m.in. w zaniedbywaniu codziennych obowiązków, porzucaniu dotychczasowych zainteresowań, oddaleniu od rodziny itd.
4. Uzależnienie fizyczne - osoba uzależniona odczuwa silną fizyczną potrzebę zażywania narkotyków, najczęściej w coraz większych dawkach. Brak dostępu do narkotyków skutkuje wystąpieniem zespołu abstynenckiego.
5. Wyniszczenie organizmu - życie narkomana jest w całości podporządkowane zdobywaniu i zażywaniu substancji psychoaktywnych.

Specjaliści podkreślają, że zagrożona uzależnieniem od narkotyków jest każda osoba, która decyduje się na inicjację. Samodzielne zerwanie z rozwijającym się uzależnieniem jest możliwe u większości osób na etapie eksperymentowania. Zerwanie z nałogiem narkotykowym na 3 i 4 etapie uzależnienia jest możliwe przy odpowiednim wsparciu rodziny i specjalistów.

Leczenie podejmowane na ostatnim etapie uzależnienia jest bardzo trudne, a efekt trudny do przewidzenia. Na początku terapii musi zostać przeprowadzony detoks narkotykowy, który oczyszcza z toksyn i wzmacnia wyniszczony organizm narkomana.

Współuzależnienie od narkotyków - definicja i etapy

Współuzależnienie definiujemy jako rodzaj przystosowania się do uzależnienia u bliskiej nam osoby. Z problemem borykają się przede wszystkim partnerzy/ki osób uzależnionych (mąż, żona), a w przypadku młodego narkomana - jego rodzice. Współuzależnienie rozwija się linearnie, równolegle do rozwijającego się uzależnienia u uzależnionego członka rodziny.

Etapy współuzależnienia:

1. Zaprzeczanie problemowi - bliscy narkomana tłumaczą pojawiające się trudności rozmaitymi okolicznościami, a mechanizm zaprzeczania służy przede wszystkim utrzymaniu równowagi w systemie rodzinnym.
2. Nasilanie się problemów - relacje rodzinne ulegają stopniowemu pogorszeniu. Narasta wzajemna wrogość, złość, wstyd i poczucie bezradności. Efekty zażywania narkotyków przez bliską osobę są w coraz większym stopniu odczuwane przez najbliższych i wiążą się m.in. z nieobecnościami w domu, wykradaniem pieniędzy, sprzedawaniem cennych przedmiotów w celu zdobycia pieniędzy na narkotyki, kompromitującymi zachowaniami narkomana dostrzeganymi przez otoczenie rodziny.
3. Izolacja i całkowite podporządkowanie życia rodzinnego uzależnieniu - najbliżsi osoby uzależnionej organizują swoje działania wokół trudności, które na co dzień pojawiają się w efekcie uzależnienia jednego z członków rodziny. Następuje stopniowe wycofywanie się z kontaktów społecznych, by jeszcze skuteczniej ukrywać problem przed otoczeniem. Równocześnie wewnątrz rodziny narasta chaos i bezradność, może dochodzić do aktów przemocy fizycznej i psychicznej, wzrasta wzajemna wrogość i nieufność.

W okresach abstynencji narkotykowej osoby uzależnionej u najbliższych jej osób pojawia się nadzieja na poprawę sytuacji rodziny. Najczęściej jest ona złudna i zaburza obiektywny osąd sytuacji.