Wątroba alkoholika – objawy i leczenie marskości

Już w starożytnym Egipcie odkryto negatywny wpływ alkoholu na wątrobę. Do dziś wiemy, że długotrwałe nadużywanie alkoholu ma destrukcyjny wpływ na zdrowie i jest najczęstszą przyczyną chorób wątroby. Regularne picie zwiększa ryzyko wystąpienia takich chorób jak alkoholowe zapalenie wątroby, stłuszczenie i marskość wątroby. Jak rozpoznać objawy marskości wątroby u alkoholika? Jakie są objawy chorej wątroby u alkoholika? Jak leczyć alkoholowe uszkodzenie wątroby?

Czego dowiesz się z artykułu:

  • Czym jest marskość wątroby?,
  • Jak alkohol wpływa na wątrobę?,
  • Jakie są objawy alkoholowego zapalenia wątroby?;

Alkohol a wątroba – wpływ alkoholu na wątrobę

Wątroba to bardzo ważny organ, który odpowiada za trawienie tłuszczów, neutralizację i wchłanianie wszystkich szkodliwych substancji znajdujących się w naszym organizmie. Wątroba zamienia też pokarm w składniki odżywcze i wytwarza związki, które niezbędne są do prawidłowego krzepnięcia krwi. Szkodzi jej niewłaściwa dieta alkoholika, leki i wiele innych rzeczy… Najgorszy jest jednak alkohol, który może prowadzić do jej uszkodzenia i poważnych problemów zdrowotnych. Uszkodzenie wątroby i choroby spowodowane nadużywaniem alkoholu niosą ze sobą poważne konsekwencje.

Wątroba alkoholika poważnie dostaje “w kość”, gdyż nawet niewielka dawka trunku obciąża organ, który odpowiada za jego metabolizowanie. Długotrwałe nadużywanie alkoholu etylowego skutkować może alkoholowym uszkodzeniem wątroby. Podczas procesu eliminowania etanolu z organizmu, powstają szkodliwe związki chemiczne, takie jak aldehyd octowy. Zaburzony zostaje także mechanizm utleniania komórkowego, szkodliwe substancje dostają się do krwi i powstaje tzw. stres oksydacyjny. Nie można również zapomnieć o bezpośrednim toksycznym działaniu aldehydu octowego na komórki wątroby.

Przeczytaj również: Alkoholizm - objawy i leczenie

W dalszej części artykułu omawiamy:

  • Alkoholowe uszkodzenie wątroby - objawy chorej wątroby u alkoholika
  • Alkoholowe stłuszczenie wątroby
  • Alkoholowe zapalenie wątroby
  • Alkoholowa marskość wątroby
  • Jak leczyć alkoholowe uszkodzenie wątroby?

 

Alkoholowe uszkodzenie wątroby – Najczęstsze schorzenia i objawy chorej wątroby u alkoholika

Jeśli spożywamy więcej niż 80 g etanolu dziennie, bardzo narażamy się na wystąpienie chorób wątroby. Można uznać, że 5–6 drinków, 1 litr wina lub 2 litry piwa w ciągu dnia to zabójcza dawka dla naszego organizmu, a wątroba alkoholika bardzo często musi radzić sobie ze znacznie większą ilością alkoholu… Uzależnienie może doprowadzić do zmian w narządzie i powodować stłuszczenie, alkoholowe zapalenie wątroby i alkoholową marskość wątroby.

Warto również zauważyć, iż kobiety są bardziej podatne na alkoholowe uszkodzenie wątroby niż mężczyźni. Choć u kobiet uzależnienie występuje 10 razy rzadziej niż u mężczyzn, to wśród osób, które zmagają się ze schorzeniami wątroby, na jednego mężczyznę przypadają 3 kobiety. Co więcej, zmiany postępują u nich znacznie szybciej, a szkodliwa dawka alkoholu jest w ich przypadku kilka razy mniejsza.

Uszkodzenie wątroby po alkoholu

Przyczyna poalkoholowego / alkoholowego uszkodzenia wątroby jest oczywiście alkohol etylowy - spożywany w nadmiernych ilościach i często (codziennie lub niemal codziennie). Toksyczne alkoholowe uszkodzenie wątroby ma charakter postępujący - objawy nasilają się wraz z rozwojem choroby alkoholowej. Dodatkowo uszkodzenie wątroby od alkoholu może współistnieć z innymi chorobami tego narządu, np. z autoimmunologicznym zapaleniem wątroby, przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby, chorobą Wilsona lub hemochromatozą, co stawia chorego (i jego wątrobę!) w jeszcze trudniejszej sytuacji.

Toksyczne uszkodzenie wątroby alkoholem - etapy:

  • Otłuszczenie wątroby / stłuszczenie wątroby - najwcześniejszy etap poalkoholowego uszkodzenia wątroby. Stłuszczenie wątroby może pojawić się już po kilku dniach intensywnego spożywania alkoholu. Otłuszczenie wątroby to stan, w którym wewnątrz komórek wątroby pojawiają się nadmierne ilości tłuszczu. Stan wątroby na tym etapie może ulec całkowitej regeneracji po zaprzestaniu picia.
  • Hepatopatia alkoholowa / zapalenie wątroby - stan zapalny wątroby, któremu towarzyszy postępujące włóknienie narządu. Ostre zapalenie wątroby może być konsekwencją spożycia bardzo dużej ilości alkoholu w bardzo krótkim czasie. W przypadku regularnego i częstego picia oraz choroby alkoholowej najczęściej mamy do czynienia z przewlekłym zapaleniem wątroby. Zapalanie wątroby w większości przypadków można skutecznie leczyć - leczenie wymaga całkowitej rezygnacji ze spożywania alkoholu. Zapalenie wątroby uznaje się za sygnał alarmowy, wskazujący, że w niedługim czasie może dojść do marskości wątroby - szacunkowo dzieje się tak w około 70% przypadków.
  • Marskość wątroby - nieleczone zapalenie wątroby może prowadzić do marskości wątroby. To stan, w którym zdrowe komórki narządu są zastępowane przez zwłóknienia / blizny, przez co wątroba nie jest w stanie dłużej spełniać swoich funkcji. Marskość wątroby oznacza nieodwracalne uszkodzenie wątroby po alkoholu, a leczenie polega na minimalizowaniu skutków dysfunkcji wątroby oraz zapobieganiu wystąpienia powikłań.

Objawy poalkoholowego uszkodzenia wątroby

Alkoholowe uszkodzenie wątroby na wczesnym etapie może przebiegać bezobjawowo, a chory najczęściej nie odczuwa żadnych dolegliwości bólowych. Otłuszczona wątroba jest jednak najczęściej nieco powiększona, co może stwierdzić lekarz rodzinny podczas rutynowego badania fizykalnego lub w ramach badania USG jamy brzusznej.

Wczesne objawy poalkoholowego uszkodzenia wątroby

Do wczesnych objawów uszkodzenia alkoholowego wątroby zalicza się: uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej (spowodowane powiększeniem wątroby), spadek masy ciała i brak apetytu oraz przewlekłe zmęczenie. Symptomy stłuszczenia wątroby mogą pojawiać się i zanikać - adekwatnie do aktualnego stanu narządu.


 

Potrzebujesz pomocy lub ktoś z Twoich bliskich?
Koniecznie skontaktuj się z naszym ośrodkiem leczenia uzależnień. Pomożemy!

Alkoholowe stłuszczenie wątroby

Alkoholowe stłuszczenie wątroby spotyka prawie każdego alkoholika. Zmiany zaobserwować można u 9 z 10 uzależnionych. W komórkach organu odkłada się tłuszcz, który uniemożliwia jego prawidłowe funkcjonowanie. Jak wygląda wątroba alkoholika? W obrazie mikroskopowym dostrzec można, jak gromadzące się lipidy wypełniają komórkę kroplami tłuszczu. Przy zaawansowanym stłuszczeniu zmiany obejmują całość miąższu, powstają ziarniniaki tłuszczowe, które mogą sprawić, że przepełnione tłuszczem komórki zaczną pękać. Rozwój schorzenia można jeszcze zatrzymać. Zmiany mogą zacząć ustępować, ale chory musi całkowicie odstawić alkohol. Jeśli tego nie zrobi, nałóg prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego i marskości wątroby.

Objawy chorej wątroby u alkoholika zależą głównie od zaawansowania zmian i stadium uszkodzenia. Jeżeli stłuszczenie wątroby rozwija się bez powikłań, alkoholik bardzo długo może nie dostrzegać żadnych objawów. Występować może jedynie uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej spowodowane powiększoną wątrobą, a lekarz podczas badania jest w stanie określić, czy wątroba alkoholika jest powiększona.

Przeczytaj również: Alkoholizm - objawy psychiczne

Alkoholowe zapalenie wątroby

Alkoholowe zapalenie wątroby to bardziej nasilone stłuszczenie, dodatkowo pojawia się zwyrodnienie komórek wątroby, rozwija się stan zapalny i włóknienie. Należy również pamiętać, że wskutek działania toksyn, których wątroba nie jest już w stanie zneutralizować, upośledzone zostaje funkcjonowanie centralnego układu nerwowego i dochodzi do zaburzeń krzepnięcia. Alkoholowe zapalenie wątroby jest sygnałem ostrzegającym przed marskością wątroby, niewydolnością lub innymi poważnymi komplikacjami, lecz nawet w przypadku zapalenia kilkumiesięczna abstynencja może jeszcze cofnąć zmiany i powstrzymać dalszy rozwój choroby. Okres, w jakim wątroba się regeneruje, został upośledzony i spowolniony przez nadużywanie tego narządu, więc jej czas regeneracji jest sprawą indywidualną. Również to ile trwa oczyszczenie organizmu z alkoholu, mocno się różni od osób niespożywających alkoholu lub spożywających go w małych ilościach.

Podczas alkoholowego zapalenia wątroby pojawić się może wiele różnych objawów, takich jak: nudności, wymioty, biegunka, brak apetytu, ból brzucha, gorączka, wodobrzusze alkoholowe, żółtaczka alkoholowa, obrzęki, a nawet uszkodzenie mózgu i objawy niewydolności wątroby. Nie jest to jednak regułą. Zdarza się, że nawet zaawansowane zapalenie może przebiegać bezobjawowo.

Alkoholowa marskość wątroby

Marskość wątroby alkoholowa i ta powstała z innej przyczyny przebiegają bardzo podobnie. Marskość wątroby polega na tym, że miękka tkanka zostaje zastąpiona twardą tkanką łączną, w wyniku czego organ zaczyna się zabliźniać. Następują również zmiany hormonalne, obrzęk kończyn i żylaki przełyku. Jeśli dojdzie do przebudowy narządu, zmiany będą już nieodwracalne, a rozwój uszkodzenia postępujący.

Przeczytaj również: Syndrom odstawienia alkoholu

Objawy chorej wątroby - marskości u alkoholika

Objawy chorej wątroby - marskości u alkoholika mogą być podobne do zapalenia, jednak choroba jest znacznie poważniejsza. Kiedy zaawansowane uszkodzenie wątroby przechodzi w stadium marskości, może pojawić się: żółtaczka, gorączka, obrzęki, wodobrzusze alkoholowe, żylaki przełyku i zaburzenia neurologiczne m.in. zaburzenia koncentracji, upośledzenie świadomości i zaburzenia snu. Poza tym marskość wątroby cechuje też feminizacja, czyli pojawienie się u mężczyzny kobiecych cech płciowych, np. powiększenie piersi i hipogonadyzm – niedoczynność gruczołów płciowych.

Symptomy marskości wątroby

Objawy uszkodzenia wątroby po alkoholu, którego spożywanie doprowadziło do marskości wątroby, mogą być bardzo różnorodne oraz różnić się zasięgiem i intensywnością u poszczególnych chorych.

Do najczęściej odnotowywanych objawów należą:

  • obniżone samopoczucie, chroniczne zmęczenie i senność
  • zaburzenia koncentracji i równowagi
  • zaburzenia rytmu dzień / noc
  • stany podgorączkowe i gorączka
  • obrzęki ciała, zwłaszcza kończyn
  • żółtaczka
  • wodobrzusze
  • żylaki przełyku
  • hipogonadyzm (niedoczynność gruczołów płciowych) - zanik cech płciowych, u mężczyzn również feminizację (np. powiększenie piersi).

Alkoholowe uszkodzenie wątroby - diagnostyka i leczenie

Diagnozę alkoholowego uszkodzenia wątroby stawia hepatolog, do którego powinien Cię skierować lekarz rodzinny / lekarz pierwszego kontaktu. W ramach diagnozowania schorzeń wątroby przeprowadzony zostanie szczegółowy wywiad, podczas którego powinieneś/aś być maksymalnie szczery i dokładny. Konieczne jest określenie ilości i częstotliwości spożywanego alkoholu, okoliczności i momentu pojawienia się pierwszych objawów, wskazanie umiejscowienia dolegliwości bólowych i określenie ich charakteru.

Po wywiadzie i badaniu fizykalnym zostaniesz skierowany/a na badania krwi, w ramach których wykonane zostaną tzw. próby wątrobowe. To badanie biochemiczne krwi, które umożliwia ocenę aktywności enzymów wątrobowych (GGT, AST, ALT) oraz poziomów substancji wytwarzanych i przekształcanych przez wątrobę.

Leczenie alkoholowego uszkodzenia wątroby wymaga przede wszystkim zmiany stylu życia i diety, a w niektórych przypadkach również terapii farmakologicznej. Konieczne jest odstawienie alkoholu (najlepiej z zachowaniem abstynencji), rezygnacja z palenia papierosów (przyspieszają proces włóknienia wątroby!) oraz zastosowanie odpowiednio zbilansowanej diety. Pozytywny wpływ na stan wątroby będzie miała również redukcja masy ciała (w przypadku osób z nadwagą i otyłością) oraz wprowadzenie do codziennego życia regularnej aktywności fizycznej. Zaawansowana marskość wątroby może oznaczać konieczność przeprowadzenia transplantacji narządu.

Jak leczyć alkoholowe uszkodzenie wątroby?

Alkoholowe uszkodzenie wątroby przez długi czas może przebiegać bezobjawowo. Ból i dyskomfort występują zwykle, gdy choroba jest już zaawansowana. Jest szansa na powrót do zdrowia, gdyż alkoholowe stłuszczenie oraz zapalenie wątroby ustępują zwykle po odstawieniu alkoholu. W każdym przypadku leczenie wymaga absolutnej abstynencji, przestrzegania specjalnej diety i uzupełnienia niedoborów elektrolitowych i witaminowych. Jednak poważniejsze uszkodzenia, takie jak marskość wątroby, są już nieodwracalne. Proces można hamować farmakologicznie, lecz zdarza się, że jedynym rozwiązaniem jest przeszczep wątroby. Wówczas osoba zakwalifikowana do zabiegu pod żadnym pozorem nie może sięgnąć po alkohol, gdyż zostanie skreślona z listy oczekujących. Chory nie będzie raczej w stanie sam pokonać uzależnienia, poza tym problemy z wątrobą często pojawiają się dość późno, a samodzielne odstawienie alkoholu może być już niebezpieczne dla życia alkoholika. Dlatego też warto zgłosić się po pomoc do specjalistów. W profesjonalnym ośrodku leczenia uzależnień pomoc otrzyma zarówno alkoholik, jak i jego bliscy.

Podsumowanie

Poalkoholowe uszkodzenie wątroby to postępująca degradacja narządu, która może prowadzić do marskości wątroby. Uszkodzenie wątroby po alkoholu na pierwszym etapie (stłuszczenia wątroby) może przebiegać bezobjawowo lub objawiać się niejednoznacznie. Chory może odczuwać dyskomfort w jamie brzusznej z powodu powiększonej wątroby, być przewlekle zmęczony i senny oraz odnotowywać spadki masy ciała. Na kolejnych etapach poalkoholowego uszkodzenia wątroby może pojawić się wodobrzusze i żółtaczka, a także obrzęki ciała i żylaki przełyku. Diagnoza na wczesnym etapie alkoholowego uszkodzenia wątroby i szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia (z zaprzestaniem spożywania alkoholu!) daje szansę na całkowitą lub częściową regenerację narządu. W przypadku zaawansowanej marskości wątroby konieczny może być przeszczep wątroby.

O autorze

mgr Waldemar Wantoch-Rekowski

psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień

Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.

 

 

Call Now Button