W jaki sposób narkotyki uzależniają?
Narkotyki uzależniają zarówno fizycznie – poprzez wzrost tolerancji na nie, jak i psychicznie – poprzez chęć rozładowania napięcia przyjemnym odczuciem. Za pierwszym razem bierzemy je z ciekawości, potem eksperymentujemy z narkotykami, aż w końcu nie umiemy kontrolować nałogu. Pomóc może prywatny ośrodek leczenia uzależnień. Przeczytajcie o tym, dlaczego narkotyki uzależniają i kto jest podatny na uzależnienia.
Czego dowiesz się z artykułu:
- Jak uzależniają narkotyki?,
- Dlaczego narkotyki uzależniają?,
- Kto jest podatny na uzależnienia?,
- Dlaczego narkotyki należą do najbardziej niebezpiecznych środków uzależniających?;
Spis treści
Dlaczego narkotyki uzależniają?
Narkotyki dlaczego uzależniają tak silnie? - pytamy. Bo na przykład psychiczne uzależnienie jest bardziej podstępne – ignorujemy złe samopoczucie fizyczne, ponieważ jest nam przyjemnie. Jak uzależniają narkotyki na sposób psychiczny? Poprzez wewnętrzną chęć sięgnięcia po nie, wynikającą na przykład z potrzeby zaimponowania znajomym. Z potrzeby akceptacji przez środowisko. Z potrzeby buntu. Psychicznie uzależniamy się dłużej, ale właśnie wtedy, kiedy organizm domaga się większej dawki narkotyku, jest już dużo trudniej. Trudniej jest też organizmowi. Narządom wewnętrznym. Sercu. Żyłom. Całemu ciału. Psychiczne i fizyczne uzależnienia wchodzą ze sobą w kombinację, której trudno się przeciwstawić. Złe samopoczucie zagłuszamy kolejną dawką narkotyku. Poczucie niepowodzenia jeszcze kolejną. I jeszcze kolejną dawką próbujemy zatuszować spustoszenie w organizmie. Błędne koło. A jednak dobry plan terapeutyczny może pomóc wygrać walkę z uzależnieniem od narkotyków. Jaki jest cennik prywatnego ośrodka terapii uzależnień? Dwutygodniowy pobyt w jednoosobowym pokoju z łazienką to cena około 7 tysięcy miesięcznie.
Mechanizm uzależnienia
"Narkotyki jak uzależniają" - często wpisujemy tę frazę w Google. Mechanizm uzależnienia rozpoczyna się od inicjacji, po której następuje faza eksperymentalna – wiążąca się z podjęciem decyzji o kilkukrotnym sięgnięciu po narkotyk. Myślimy sobie: zobaczę, co się stanie, kiedy wezmę jeszcze jedną dawkę, to tylko zabawa. Po fazie eksperymentalnej następuje faza regularnego zażywania narkotyków. Polega ona na odurzaniu się substancjami aktywnymi w krótkich odstępach czasu i w dużych dawkach. Skutkuje kłopotami w pracy i w relacjach z ludźmi. Nałóg postępuje, a kolejna faza to faza uzależnienia, w trakcie której odczuwamy lęk, pogorszenie nastroju, nerwobóle, a nawet doświadczamy halucynacji. Ta faza to odpowiedź na pytanie „dlaczego narkotyki są niebezpieczne”. Bo na tym etapie zazwyczaj nie jesteśmy w stanie podjąć decyzji o przerwaniu zażywania narkotyków. Dlatego niezbędna jest detoksykacja narkotykowa, a następnie regeneracja organizmu po narkotykach.
Czy narkotyk może uzależniać już od pierwszej dawki?
Fazy uzależnienia zazwyczaj następują kolejno po sobie. Niektórzy kończą na fazie eksperymentalnej, jednak bardzo często tak nie jest, a narkomania rozwija się podstępnie i stopniowo. Są jednak narkotyki, o których śmiało można powiedzieć, że uzależniają już od pierwszej dawki. To głównie heroina, zwiększająca poziom dopaminy w mózgu i aktywująca układ nagrody. Albo kokaina – zwiększająca (irracjonalną) pewność siebie, generująca niebezpieczne zachowania, co jest odpowiedzią na pytanie „dlaczego narkotyki należą do najbardziej niebezpiecznych środków uzależniających”,
Kto jest podatny na uzależnienie od narkotyków?
Osoby podatne na uzależnienia cechuje podobieństwo – psychologiczne, biologiczne i środowiskowe. Podatne na uzależnienia są często osoby z deficytami emocjonalnymi wynikającymi z braku poczucia bezpieczeństwa w dzieciństwie. W dorosłym życiu taka osoba będzie próbowała poczucie niskiej samooceny stłumić narkotykami.
Czynniki środowiskowe
Osoby podatne na uzależnienia łączy również podobieństwo środowiskowe, bo osoby z bliskiego otoczenia upodabniają się do siebie. Branie narkotyków jest też zakorzenione w kulturze. W religii. Skłonić do sięgnięcia po narkotyki mogą też osoby, na których się wzorujemy. Są też zawody, gdzie warunki pracy czy poziom stresu, narażenie na urazy, dostępność do środków odurzających oraz środowisko przestępcze popychają ludzi w ramiona narkomanii. Do grupy ryzyka należą pracownicy budowlani, medycy, pracownicy służby więziennej, policjanci, copywriterzy w agencjach reklamowych, artyści, technolodzy z branży high-tech i barmani.
Czynniki genetyczne
Naukowcy twierdzą, że dziedziczymy tendencję do narkomanii. Jednak aktualne metody nie pozwalają na wytypowanie konkretnych genów odpowiedzialnych za skłonność do uzależnienia od substancji psychoaktywnych. Geny nie determinują nałogu, ale są jednym z czynników powodujących go. Niemniej mutacja genów rodzica alkoholika zwiększa ryzyko rozwoju nałogu i jego dziecka.
Indywidualne predyspozycje
Na pytanie „dlaczego się uzależniamy” może odpowiedzieć psychologia. Do zażywania narkotyków predysponuje skłonność do postrzegania obiektywnie niegroźnych sytuacji jako groźnych. A także niska samoocena i sposób reagowania na stres – histerią, agresją. Osoba histerycznie reagująca na stres będzie bardziej skłonna sięgać po narkotyk, jako po sposób odreagowania stresu. Poza tym do narkomanii predysponują choroby psychiczne, zaburzenia rozwojowe, depresja. Na przykład Zespół Aspergera czy ADHD.
Jak uniknąć uzależnienia od narkotyków?
Uzależnienia od narkotyków możemy uniknąć dzięki byciu asertywnym. Czyli dzięki umiejętności odmawiania wówczas, jeśli ktoś proponuje substancje psychoaktywne. Kolejnym sposobem jest zmiana otoczenia na mniej powiązane z narkotykami czy z innymi środkami odurzającymi, alkoholem, hazardem, itp. Uniknąć wpadnięcia w narkomanię możemy też poprzez zadbanie o dobre relacje z najbliższymi, którzy mogą nas w razie kłopotów wesprzeć.
Podsumowanie
Narkotyki są niebezpieczne, bo sięgnięcie po pierwszą dawkę najczęściej uruchamia mechanizm groźnego uzależnienia. Co powoduje uzależnienie od narkotyków? Popychać w ramiona uzależnienia mogą dodatkowo: środowisko życia, czynniki genetyczne, predyspozycje osobowościowe. Uzależnienia możemy jednak uniknąć, stosując profilaktykę w postaci czytania artykułów i książek o narkomanii, umiejętności odmawiania, czy poprzez zadbanie o dobre relacje z innymi ludźmi. Kiedy jednak poczujemy, że straciliśmy panowanie nad nałogiem, to znaczy, że nastąpiła idealna pora na zapisanie się na leczenie uzależnienia od narkotyków.
O autorze
mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.