Uzależnienie od Xanaxu – objawy i leczenie
Xanax to lek o działaniu przeciwlękowym, usypiającym i uspokajającym. Pomaga zwłaszcza osobom chorym na niektóre choroby neurologiczne i psychiczne. Ze względu na wysoką skuteczność, mówi się o nim głównie pozytywnie. Niestety uzależnić się można od wszystkiego, a zwłaszcza od substancji, która korzystnie wpływa na samopoczucie. Rzadko patrzy się pod tym kątem na leki – w końcu mają poprawiać stan chorego, a nie pogarszać. Niestety i nad nimi można stracić kontrolę, a sytuacja robi się tym groźniejsza, im bardziej substancje zawarte w preparacie wpływają na psychikę osoby ich przyjmującej.
Spis treści
Benzodiazepiny – co to za substancje i jaki jest ich mechanizm działania?
Benzodiazepiny są grupą leków, do których należy również alprazolam. Jest on aktywnym składnikiem preparatu Xanax. Co to za substancje i jak wpływają na organizm człowieka? Ich wyróżnikiem jest to, że mają zbliżoną budowę chemiczną i łączą się w mózgu z receptorem benzodiazepinowym. Ten natomiast jest częścią większego kompleksu układu nerwowego, zwanego receptorem GABA. Ma on istotne znaczenie dla funkcjonowania zarówno ciała, jak i umysłu człowieka. W interakcje z nim wchodzi wiele silnie uzależniających substancji, w tym również alkohol.
Efektem działania benzodiazepin na mózg jest zmniejszenie aktywności jego neuronów. Hamują przewodzenie pomiędzy nimi impulsów, co skutkuje dla człowieka wyciszeniem, uspokojeniem i ogólnym zmniejszeniem aktywności. Leki z tej grupy są skuteczne również na choroby neurologiczne, zatrzymując np. drgawki.
Czy można uzależnić się od Xanaxu?
Alprazolam jest stosunkowo często przepisywany przez lekarzy. Nie znaczy to jednak, że jest lekiem bezpiecznym. Jego wyraźne, przynoszące ulgę działanie sprawiło, że stał się on wręcz modny – zwłaszcza w USA. Sięgają po niego również osoby zdrowe, które jedynie doświadczają okresowych problemów lub po prostu szukają nowych wrażeń. Zdobywają go na czarnym rynku lub oszukując lekarzy podczas wywiadu. Znany jest głównie pod nazwą handlową Xanax. Uzależnienie dotyka przede wszystkim tych, którzy stosują go wbrew zaleceniom. Nałóg może się pojawić także u długo biorących go chorych, ponieważ lek jest przeznaczony do krótkotrwałej terapii.
Leczenie lekomanii wywołanej Xanaxem jest trudne i zależy w dużej mierze od silnej woli chorego. Niezbędna jest też pomoc specjalistów, a często również ścisła izolacja osoby uzależnionej od dostępu do leku w ośrodku zamkniętym.
Objawy uzależnienia od Xanaxu
Psychologiczne objawy uzależnienia od Xanaxu są zbliżone do tych towarzyszących innym formom lekomanii. Rozwijają się stopniowo i trudno wytyczyć granicę, w której osoba przyjmująca lek terapeutycznie staje się nałogowcem. Warto więc uznać, że każda dodatkowa dawka leku, która została przyjęta wbrew zaleceniom lekarza, jest poważnym sygnałem utraty kontroli. Początkowo może się to wydawać zbyt radykalne – w końcu nie ma potrzeby konsultacji ze specjalistą np. brania ibuprofenu. Niestety zwiększanie lub branie dodatkowych dawek to równia pochyła, która jest równoznaczna z początkowym stadium uzależnienia. Wraz z jego rozwojem, chory może stracić zainteresowanie wszystkim, co nie dotyczy Xanaxu lub jego zdobywania. Poważnie uzależnione osoby mogą:
- oszukiwać lekarza prowadzącego, by zdobyć więcej recept;
- rejestrować się w tym celu do kolejnych specjalistów;
- oszukiwać bliskich w sprawach związanych z lekiem;
- zdobywać pieniądze na Xanax za wszelką cenę (kradzieże, sprzedaż potrzebnych przedmiotów z domu);
- szukać leku na czarnym rynku;
- obsesyjnie o nim myśleć i gromadzić jak największe jego zapasy;
- mieć coraz słabszą kontrolę nad ilością przyjmowanej substancji.
U osób biorących lek długotrwale i bez dłuższych przerw, rozwija się również fizjologiczne uzależnienie od Xanaxu. Objawy po nagłym odstawieniu leku obejmują silny lęk, ogólnie złe samopoczucie, bezsenność, kołatanie serca i zawroty głowy.
Skutki nadużywania tabletek zawierających benzodiazepiny
Uzależnienie od Xanaxu często wiąże się z nadużywaniem również innych leków zawierających benzodiazepiny. Lekomani, aby zaspokoić narkotyczny głód, sięgają również po pozostałe z substancji tej grupy, ponieważ mają podobne działanie na układ nerwowy. Długotrwałe stosowanie ma na niego jednak zgubny skutek. Mogą pojawić się różnorodne problemy z pamięcią, w tym również całkowite w niej luki, a nawet otępienie.
Czy można przedawkować Xanax?
Jak już wspomniano, silne uzależnienie od Xanaxu wiąże się z utratą kontroli nad jego dawkowaniem. Stąd szczególnie łatwo u lekomanów o jego przedawkowanie. To na szczęście zwykle nie jest groźne, o ile chory znajdzie się pod opieką lekarzy. Skutkuje m.in. sennością lub nawet śpiączką, osłabieniem, oczopląsem, spłyceniem oddechu i drgawkami. Rzadko kończy się śmiercią, chyba że razem z alprazolamem uzależniony przyjął też inne substancje (np. alkohol, opiaty).
Jak leczyć uzależnienie od beznodiazepin?
Leczenie uzależnionego od benzodiazepin musi być przeprowadzane pod nadzorem specjalistów, ale nie wolno bagatelizować też motywacji chorego do wyleczenia. W jej budowie może pomóc szczera wymiana zdań z bliskimi. Jak rozmawiać z lekomanem, którego uzależnienie doprowadziło do poważnych zmian w umyśle? Jest to zadanie trudne, ponieważ ten może używać manipulacji i kłamstwa nawet nieświadomie.
U chorego występuje mechanizm obronny samooszukiwania, co w połączeniu z problemami z pamięcią może sprawiać, że uzależniony nawet nie zdaje sobie sprawy, że mówi nieprawdę. Należy okazać gotowość do pomocy w walce z uzależnieniem, ale też nie kwestionować odpowiedzialności lekomana za jego czyny. Trzeba też przyjąć do wiadomości moment, kiedy jest już za późno na łagodniejsze działania i niezbędny staje się zamknięty ośrodek leczenia uzależnień.
Podsumowanie
Jak wyjść z uzależnienia od Xanaxu? Jeśli jest ono poważne, a inne metody zawiodły, pozostaje ośrodek zamknięty. Ze względu na długi czas oczekiwania w placówkach publicznych, warto sprawdzić cennik prywatnego ośrodka leczenia uzależnień, by ustalić możliwość szybszego leczenia tego wyniszczającego nałogu.
O autorze

mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.