Ukryty alkoholizm – objawy i leczenie
Alkoholizm może rozwijać się długo i niepostrzeżenie, bo granica między piciem dla przyjemności a przymusem sięgania po alkohol jest zwykle trudna do wykrycia. Pierwsza faza uzależnienia rozwija się w sferze duchowej, więc nawet najbliżsi alkoholika mogą przez długi czas nie dostrzegać problemu. Nie pomaga też powszechne wyobrażenie alkoholizmu, gdyż skojarzenia odnoszą się do zaniedbanych, bełkoczących do siebie mężczyzn z marginesu społecznego. Ludzi bez pracy i bez perspektyw, którzy kroczą przez życie z puszką piwa w ręku... Ukryty alkoholizm może natomiast dotyczyć każdego! Jak rozpoznać objawy ukrytego alkoholizmu? Jak pomóc uzależnionemu?
Co to jest ukryty alkoholizm?
Ukryty alkoholizm może dosięgnąć każdego. Uzależniony może być nasz szef, nasz przyjaciel i ulubiony sąsiad z posesji obok. Alkoholikiem może być człowiek czysty, bardzo zadbany, mający rodzinę, dom i dobrze płatną pracę. Może to być człowiek wesoły, uśmiechnięty, życzliwy i bardzo pomocny. Lekarz, sędzia, księgowy, farmaceuta, nauczyciel…
Ukryty alkoholizm występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Dotyczy najczęściej osób z niskim poczuciem własnej wartości, które nie wierzą w siebie i nie potrafią szukać pomocy. Nie radzą sobie z własnym życiem i własnymi emocjami, a często też z doznanymi w dzieciństwie traumami. Na uzależnienie od alkoholu szczególnie podatne mogą być:
- osoby, które piły alkohol już w bardzo młodym wieku,
- osoby, które wychowały się w otoczeniu, gdzie pito dużo alkoholu,
- osoby, które są podatne na wpływ otoczenia,
- osoby, które są słabe psychicznie i wrażliwe na krytykę,
- osoby, które “zapijają” problemy, aby lepiej radzić sobie z nimi.
Ukryty alkoholizm – objawy
Alkoholizm jest piętnem, a poczucie wstydu sprawia, że człowiek za wszelką cenę próbuje ukryć swoje uzależnienie. W każdy możliwy sposób broni się przed wyjawieniem problemu, gdyż dzięki temu zachowuje twarz i może spokojnie pić dalej. Wysokofunkcjonujący alkoholik potrafi przez wiele lat ukrywać swoje uzależnienie i zwykle robi to bardzo skutecznie. Bardzo długo może funkcjonować i żyć na wysokim poziomie. Wypieranie i szukanie usprawiedliwienia to jeden z mechanizmów uzależnienia, a ludzie bardzo długo mogą usprawiedliwiać picie znajomego, mówiąc, że:
- nie jest on alkoholikiem, bo ma pracę, dom i rodzinę,
- nie jest on alkoholikiem, bo nie bije żony i dzieci,
- nie jest on alkoholikiem, bo pije tylko piwo,
- nie jest on alkoholikiem, bo nie pije codziennie,
- nie jest on alkoholikiem, bo pije tylko po to, żeby się odstresować...
Pierwsze niepokojące objawy widoczne gołym okiem, pojawiają się zwykle dopiero w zaawansowanej fazie uzależnienia, gdy alkohol całkowicie przejmie kontrolę nad życiem. Warto więc jak najszybciej rozpoznać symptomy ostrzegawcze i objawy ukrytego alkoholizmu. Są one często bardzo subtelne, ale mogą rzucić się w oczy osobom, które na co dzień przebywają z uzależnionym. Jakie objawy mogą wskazywać na ukryty alkoholizm? Powinno nas zaniepokoić, jeśli bliska osoba:
- Często pije alkohol w samotności, kiedy myśli, że nikt go nie widzi,
- Spożywa alkohol do posiłków,
- Rozpoczyna dzień od tzw. porannego piwa,
- Regularnie, codziennie picie piwa, wina lub wódki nawet w niewielkich ilościach,
- Szuka okazji do picia, coraz częściej imprezuje i inicjuje spotkania zakrapiane alkoholem (weekendowy alkoholik),
- Ponagla innych i zachęca do częstszego wypijania "kolejek",
- Po alkoholu zachowuje się zupełnie inaczej – staje się towarzyski, ekstrawertyczny, rozrywkowy, rozmowny, odważny, wyluzowany, pewny siebie i pozbawiony zahamowań,
- Nie może oprzeć się pokusie, aby napić się na rozgrzewkę przed wyjściem na imprezę,
- Nie umie skończyć pić, aż do całkowitego odurzenia i “urwania filmu”,
- Ma trudności z przypomnieniem sobie, co się działo po spożyciu alkoholu,
- Ma coraz "mocniejszą głowę", gdyż zwiększa się tolerancja na alkohol,
- Kłamie na temat ilości wypijanego alkoholu,
- Prawie po każdym spotkaniu ze znajomymi lub klientami wraca do domu pijany,
- Odczuwa przymus opróżnienia do końca rozpoczętej butelki,
- Ma na ciele rany lub siniaki,
- Nerwowo reaguje na wszelkie uwagi o swoim piciu,
- Staje się rozdrażniony w sytuacjach utrudnionego dostępu do alkoholu,
- Gubi wartościowe rzeczy,
- Nie umie odmówić sobie picia nawet w sytuacjach, kiedy wie, że nie powinien tego robić,
- Prowadzi auto po alkoholu,
- Nie umie się relaksować i odpoczywać bez alkoholu,
- Sięga po trunek w stresowych sytuacjach i stanach wzmożonego napięcia nerwowego, po doznaniu przykrości i niepowodzenia lub w ramach odprężenia,
- Pije, aby złagodzić przykre objawy wcześniejszego picia,
- Ma za sobą nieudane próby ograniczania picia.
Przeczytaj również: Fazy alkoholizmu – wstępna, ostrzegawcza, krytyczna i chroniczna
Ukryty alkoholizm – objawy związane z wyglądem
Alkoholizm objawia się nie tylko w zachowaniu i samopoczuciu uzależnionego, ale również w jego wyglądzie. Alkoholizm bardzo często sprawia, że człowiek pijący staje się szczuplejszy. Z jednej strony wynika to z utraty wody, gdyż alkohol prowadzi do odwodnienia. Po wypiciu 1 litra piwa stracimy ok. 1400 ml płynów. Odwodnienie szybko stanie widoczne na twarzy, gdyż skóra stanie się szara, a zmarszczki i niedoskonałości nabiorą wyrazistości. Alkohol rozszerza również naczynia krwionośne, oczy stają się podkrążone, pojawiają się zaczerwienienia i opuchnięcia na twarzy. Utrata wagi też nie jest powodem do zadowolenia, gdyż wiąże się ze spowolnieniem możliwości organizmu do syntezy białka.
Przeczytaj również: Objawy alkoholizmu – wygląd
Ukryty alkoholizm – leczenie
Im wcześniej rozpozna się objawy rozwijającego się alkoholizmu, tym większe są szanse na powrót do normalnego życia. Jeśli podczas kontaktu z bliskimi, zauważysz niepokojące sygnały ostrzegawcze, warto zaproponować pomoc.
Alkoholizm to choroba ciała i duszy. Alkoholik nie panuje nad piciem i nie dostrzega negatywnych skutków swojego uzależnienia. Nie potrafi się przyznać do problemu, bo wie, że oznacza to konieczność leczenia. Osoba uzależniona ma duże szanse zerwać z nałogiem, ale wymaga fachowego leczenia. Leczenie alkoholizmu to długotrwały proces, w którym stosuje się różne metody terapeutyczne. Trzeba również pamiętać, że alkoholizm jest chorobą przewlekłą i postępującą, więc mogą wystąpić nawroty choroby alkoholowej. Z tego też względu alkoholik musi się zgłosić do ośrodka terapii uzależnień, gdzie pozna mechanizmy kierujące uzależnieniem i nauczy się przestrzegać zaleceń i technik, by wytrwać w trzeźwości do końca życia.
O autorze
mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.