Regeneracja mózgu po alkoholu – jak długo trwa?
Co do tego, że alkohol ma bardzo szkodliwy wpływ na mózg nie mamy już wątpliwości. Najnowsze badania wykazały, że nawet niewielkie ilości alkoholu sprawiają, że możemy mieć do czynienia z zaburzeniami pamięci i koncentracji, a intensywne picie po jakimś czasie prowadzi do deficytów w mózgu i jego dożywotniego osłabienia. Naukowcy z University of Pensylvania przeprowadzili badania, w których wzięło udział 36 tysięcy osób. Mózgi ochotników "oglądano" za pomocą rezonansu magnetycznego (ang. MRI - magnetic resonance imaging). Aby uczynić badanie jak najdokładniejszym, brano pod uwagę wiele zmiennych, w tym wiek, wzrost, płeć, BMI, palenie tytoniu, status społeczno-ekonomiczny, genetykę, kraj zamieszkania.
Czego się dowiesz z artykułu:
- Czy mózg się regeneruje po alkoholu?
- Jak alkohol wpływa na mózg?
- Utrata pamięci po alkoholu
- Czy zmiany w mózgu po alkoholu są odwracalne?
- Ile trwa regeneracja mózgu po alkoholu?
- Jakie witaminy należy przyjmować po odstawieniu alkoholu?
Spis treści
Wpływ alkoholu na starzenie się mózgu
Wyniki okazały się szokujące, a co ważniejsze - kontrastujące z badaniami zlecanymi przez agendy rządowe w ramach ustalenia tzw. bezpiecznych limitów picia. Stwierdzono, że regularne picie nawet niewielkich ilości alkoholu (dwa piwa dziennie albo kilka piw tygodniowo) przyspiesza starzenie się mózgu. Badacze wskazali, że 50-letni mężczyzna pijący dwa piwa dziennie ma mózg o 10 lat starszy niż jego niepijący rówieśnicy!
Alkohol a zmiany w mózgu
Picie małych i umiarkowanych ilości alkoholu sprawia, że doświadczamy przemijających skutków wpływu alkoholu na mózg, takich jak:
- zaburzenia pamięci i koncentracji
- zaburzenia koordynacji ruchów
- bełkotliwa mowa
- zwolniony czas reakcji
- utrata świadomości
Alkohol wpływa niekorzystnie na układ hamujący mózgu – GABA - dlatego podczas upojenia dochodzi zarówno do hamowania uczuciowości głębokiej (miłość), jak i uczuć negatywnych związanych np. ze stresem. Trudności z analizowaniem i syntezą korową sprawiają, że zaczynamy reagować na poziomie instynktownym (podkorowym). Stąd np. pojawienie się agresji u osób, które nigdy by się o nią nie podejrzewały. Alkohol prowadzi też do rozchwiania pozostałych neuroprzekaźników, czyli glutaminianu, serotoniny i dopaminy.
Utrata pamięci po alkoholu
Duże dawki alkoholu, zwłaszcza spożywane szybko, na pusty żołądek, mogą powodować utratę świadomości lub niemożność przypomnienia sobie kluczowych szczegółów lub nawet całych zdarzeń z okresu odurzenia.
Wpływ alkoholu na mózg nastolatka
Szczególnie niebezpieczny jest alkohol dla mózgów osób w wieku dojrzewania, a trzeba mieć świadomość, że układ nerwowy dojrzewa aż do 21. roku życia. Picie alkoholu przez osoby nastoletnie i niewiele starsze może skutkować zahamowaniem rozwoju, trwałymi zmianami w obszarze mózgu odpowiedzialnym za emocje, zaburzeniami lękowymi (na które alkohol, w przekonaniu młodych, ma być antidotum!) oraz uzależnieniem. Badacze odkryli, że picie dużych ilości alkoholu od młodego wieku powoduje w neuronach ciała migdałowatego epigenetyczne zmiany skutkujące 30 - 40% zmniejszeniem ilości białka BDNF, które ma podstawowe znaczenie dla działania mózgu.
Czy zmiany w mózgu po alkoholu są odwracalne?
Największe niebezpieczeństwo związane z oddziaływaniem alkoholu na mózg nastolatka wiąże się z tym, że zmiany te mogą być nieodwracalne. Podobnie jest w przypadku alkoholików. Co równie ważne, jeszcze przez sześć tygodniy po odstawieniu alkoholu dochodzi do uszkodzeń istoty białej mózgu (zniszczenia pojawiają się głównie w prawej półkuli i przednich obszarach), co ostatecznie anuluje tezę, jakoby mózg zaczynał się regenerować natychmiast po zaprzestaniu picia.
Regeneracja mózgu po odstawieniu alkoholu jest możliwa, ale nie u każdego w tym samym stopniu i nie we wszystkich obszarach. Dlatego wiele osób nadużywających niegdyś alkoholu ma problem ze skutecznym przywróceniem funkcji mózgu odpowiedzialnych za:
- zdolności wzrokowo-przestrzenne,
- podzielność uwagi,
- skupienie przez dłuższy czas na jednej czynności,
- impulsywność,
- rozpoznawanie emocji innych osób
- planowanie.
Poalkoholowa regeneracja mózgu jest więc częściowo możliwa, ale wymaga czasu, abstynencji od alkoholu oraz uzupełnienia niedoborów witaminowych i żywieniowych, a zwykle także systematycznej terapii oraz treningu funkcji poznawczych.
Jakie witaminy wspomagają regenerację mózgu po odstawieniu alkoholu?
Należy pamiętać, że uszkodzenie mózgu w przebiegu uzależnienia od alkoholu jest efektem zarówno bezpośredniego działania samego alkoholu i jego metabolitów, jak i - wynikających z nadmiernego spożycia C2H5OH - takich chorób jak nadciśnienie tętnicze oraz zaburzenia metaboliczne i hormonalne, a także niedobory witamin. Zwłaszcza niedobór witaminy B1, czyli tiaminy, bardzo źle wpływa na mózg! Za małe stężenie witaminy B1 stwierdza się u 80% alkoholików. Może to skutkować rozwojem zespołu Wernickego-Korsakowa (paraliż nerwów, które są odpowiedzialne za poruszanie oczami, problemy z koordynacją mięśni, psychoza Korsakowa - roztargnienie, nerwowość, drażliwość, trudności z uczeniem się nowych rzeczy).
Podsumowanie - czy regeneracja mózgu po alkoholu jest możliwa?
Regeneracja mózgu po odstawieniu alkoholu jest możliwa, choć nie zawsze zmiany da się cofnąć do stanu sprzed uzależnienia. Picie dużych ilości alkoholu przez długi czas zawsze grozi poważnymi i trwałymi zmianami w mózgu. Im dłużej spożywamy alkohol, tym mniejsze są szanse na regenerację tego narządu. U nastolatków alkohol może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w mózgu, u osób dojrzałych i starszych - znacząco przyspieszyć jego starzenie się.
Czytaj dalej:
Czym jest choroba Otella u alkoholików?
Jak wygląda alkoholowy zespół abstynencyjny?
O autorze
mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.