Przyczyny alkoholizmu – przyczyny picia alkoholu
Alkoholizm to choroba przewlekła, która prowadzi do wyniszczenia organizmu: fizycznego i psychicznego. Postawienie diagnozy utrudnia to, że chory może przez wiele lat bagatelizować problem, zaprzeczać jego istnieniu lub ukrywać go przed najbliższym otoczeniem. Gdzie przebiega granica między piciem okazjonalnym a nałogowym? Jakie doświadczenia prowadzą do rozwoju choroby? Czy domownicy osoby uzależnionej mają większą skłonność do popadnięcia w nałóg w przyszłości? To pytania, które bardzo często zadaje sobie rodzina chorego. Sprawdź, jakie są najczęstsze przyczyny alkoholizmu.
Czego dowiesz się z artykułu:
- Jakie są przyczyny alkoholizmu?,
- Jak alkoholizm wpływa na organizm człowieka?,
- Jakie są najczęstsze przyczyny alkoholizmu?;
Spis treści
Wpływ alkoholu na organizm człowieka
Alkohol etylowy to substancja psychoaktywna, która oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy, spowalniając przekazywanie impulsów nerwowych. Początkowo powoduje uczucie rozluźnienia i odprężenia, co sprawia, że wiele osób sięga po niego, aby zredukować stres czy poprawić nastrój. Jednak jego działanie jest znacznie bardziej złożone, a długotrwałe spożywanie niesie ze sobą poważne konsekwencje zdrowotne i psychiczne.
Jak alkohol wpływa na organizm?
- Zmienia funkcjonowanie mózgu – alkohol zaburza funkcje poznawcze, ogranicza zdolność logicznego myślenia, osłabia koncentrację i wpływa na procesy pamięciowe. W skrajnych przypadkach prowadzi do zaników pamięci, czyli tzw. urwanego filmu, a przy regularnym spożywaniu może powodować uszkodzenia strukturalne mózgu, skutkujące otępieniem i spadkiem sprawności intelektualnej.
- Zmienia zachowanie i osobowość – często mówi się, że alkohol „zmienia człowieka” – i nie jest to mit. Pod jego wpływem ludzie zachowują się inaczej niż na co dzień. Może zwiększać skłonność do ryzykownych decyzji, obniżać zahamowania społeczne, a u niektórych prowadzić do agresji. Wiele osób po spożyciu alkoholu doświadcza wahania nastroju, skrajnych emocji czy impulsywności, co może negatywnie wpłynąć na relacje międzyludzkie.
- Zwiększa ryzyko chorób fizycznych – nadużywanie alkoholu powoduje poważne problemy zdrowotne, takie jak: marskość wątroby i zapalenie trzustki, niedokrwistość i osłabienie odporności, nadciśnienie tętnicze, nowotwory (zwłaszcza przełyku, wątroby, piersi i jelita grubego), uszkodzenie układu nerwowego (prowadzące do neuropatii alkoholowej i problemów z koordynacją ruchową).
- Prowadzi do zaburzeń psychicznych – długotrwałe spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych, w tym: tzw. depresji alkoholowej, zaburzeń lękowych, otępienia alkoholowego, zaburzeń osobowości.
Choć wiele osób traktuje alkohol jako sposób na relaks, jego regularne spożywanie może prowadzić do uzależnienia. Mechanizm jest podstępny – organizm stopniowo przyzwyczaja się do obecności alkoholu, a z czasem potrzebuje coraz większych dawek, by osiągnąć ten sam efekt. W końcowym stadium uzależnienia alkohol staje się niezbędnym elementem codzienności, a jego odstawienie wywołuje poważne objawy zespołu abstynencyjnego.
Najczęstsze przyczyny uzależnienia od alkoholu
Przyczyny alkoholizmu są złożone i wielowymiarowe – to nie tylko kwestia wyboru, ale również kombinacja czynników psychologicznych, społecznych i biologicznych. Wbrew stereotypom, problem ten nie dotyczy wyłącznie osób z tzw. marginesu społecznego. Coraz częściej zmagają się z nim osoby prowadzące pozornie stabilne życie – posiadające rodziny, odnoszące sukcesy zawodowe, a nawet młodzież poniżej 18. roku życia.
Droga do uzależnienia jest różna dla każdego, a jej przebieg zależy od wielu czynników, takich jak cechy osobowości, doświadczenia wyniesione z domu rodzinnego, wpływ otoczenia czy predyspozycje genetyczne. To właśnie połączenie tych elementów może sprawić, że alkohol z towarzyskiego dodatku przerodzi się w poważny problem, prowadzący do destrukcji zdrowia, relacji i życia zawodowego.
Poznaj główne przyczyny picia alkoholu.
Uwarunkowania rodzinne
Alkoholizm nie jest chorobą wrodzoną, lecz niektóre badania wskazują, że przyczyny biologiczne alkoholizmu mają istotne znacznie w kontekście tego uzależnienia - dzieci alkoholików mogą mieć większą skłonność do „dziedziczenia” choroby alkoholowej. Dlatego osoby, których rodzice nadużywali alkoholu, niekoniecznie będąc zdiagnozowanymi alkoholikami, powinny zwrócić większą uwagę na pierwsze symptomy mogące świadczyć o uzależnieniu i szukać pomocy np. w grupach zrzeszających DDA, czyli Dorosłych Dzieci Alkoholików.
Uwarunkowania środowiskowe
Przyczyny popadania w alkoholizm leżą także w otaczającym środowisku. Społeczna aprobata dla nadmiarowego spożywania substancji psychoaktywnych może powodować rozwój nałogu, a dla osób próbujących z niego wyjść może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla życia. Lekarze i osoby specjalizujące się w leczeniu uzależnień alarmują, że ogromne szkody wyrządza namawianie do picia („Ze mną się nie napijesz?”). Presja rówieśnicza, chęć zaimponowania otoczeniu i lęk przed odrzuceniem to także jedne z przyczyn alkoholizmu.
Coraz większym problemem w Polsce i na całym świecie są tzw. wysokofunkcjonujący alkoholicy (HFA – High Functioning Alcoholics), którzy bardzo często mają dobrze płatne zajęcia, własne biznesy i jednocześnie – problem z alkoholem, który zazwyczaj starannie ukrywają przed otoczeniem. Przyczyny uzależnienia od alkoholu w ich przypadku to przede wszystkim nadmierny stres i potrzeba odreagowania. Regularnemu piciu sprzyjają wyjazdy firmowe czy spotkania biznesowe.
Uwarunkowania psychologiczne
Specjaliści zajmujący się diagnostyką i leczeniem alkoholizmu, bazując na badaniach klinicznych i empirycznych, przekonują, że istnieje zbiór cech charakterologicznych, który predysponuje do większej skłonności do uzależnień. W języku naukowym mówimy wówczas o osobowości nałogowej i psychologicznych przyczynach alkoholizmu.
Osoby, u których występuje większe ryzyko popadnięcia w nałóg, zazwyczaj mają niską samoocenę (spowodowaną np. stawianiem zbyt wysokich wymagań przez rodziców lub odrzuceniem przez grupę rówieśniczą). Mają trudność w nawiązywaniu kontaktów społecznych i wyrażaniu uczuć. Według niektórych badań, u wielu osób uzależnionych występuje obsesyjno-kompulsywne zaburzenie osobowości (OCPD) objawiające się m.in. obsesyjną potrzebą zachowania ładu, uporczywym trzymaniem się ustalonych reguł i trudnością w dzieleniu się obowiązkami spowodowaną obawą o nieprawidłowe wykonanie powierzonych zadań. Kluczem do poprawy jakości życia osoby uzależnionej oraz jej najbliższych jest znalezienie przyczyny picia alkoholu, postawienie diagnozy i rozpoczęcie terapii uzależnienia od alkoholu.
Poznaj przyczyny alkoholizmu - profilaktyka choroby alkoholowej to podstawa
Alkoholizm nie pojawia się z dnia na dzień – to proces, na który wpływa wiele czynników, takich jak środowisko, psychika, sytuacja życiowa czy skłonności genetyczne. Zrozumienie przyczyn uzależnienia jest kluczowe, aby świadomie przeciwdziałać jego rozwojowi i podejmować odpowiednie kroki profilaktyczne. Wczesna edukacja, uważność na sygnały ostrzegawcze i budowanie zdrowych mechanizmów radzenia sobie ze stresem mogą znacząco zmniejszyć ryzyko popadnięcia w nałóg. Świadomość to pierwszy krok do ochrony siebie i bliskich przed konsekwencjami alkoholizmu.
O autorze
mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.