Przedawkowanie leków – skutki i objawy przedawkowania lekami
Leki to niezwykle skuteczna broń z walce z chorobami, ale bywa, że one same stają się przyczyną dolegliwości. Zazwyczaj jest to związane z ich przedawkowaniem. Efekty tego czynu są różnorodne w zależności od rodzaju leku, ale najczęściej bardzo groźne. Mogą wywołać trudne do wyleczenia zmiany w organizmie, a nawet śmierć. Bywa, że rozwija się uzależnienie od leków, zwane lekomanią, które jest zarówno przyczyną, jak i efektem nadużywania leków.
Czego dowiesz się z artykułu:
- Jak wyglądają objawy przedawkowania leków?
- Jakie są skutki przedawkowania leków?,
- Jakie są przyczyny lekomani?,
- Jak przeprowadzić pierwszą pomoc w przypadku przedawkowania lekami?;
Spis treści
Przedawkowanie leków – przyczyny
Przedawkowanie leków to zażycie ich większej ilości niż zalecił lekarza, farmaceuta lub niż to wyszczególniono w tekście ulotki. Przyczyny takiego zachowania są bardzo różnorodne, ale najczęściej pojawiają się cztery z nich:
- brak konsultacji ze specjalistą lub przeczytania ulotki;
- celowe zażycie dużej ilości pigułek celem pozbawienia się życia;
- samodzielne zwiększenie zaleconej dawki w celu poczucia ulgi w dolegliwościach;
- eksperymentowanie z lekami w poszukiwaniu nowych doświadczeń.
Dwa pierwsze przypadki nie rozwiną uzależnienia, ale i tak są groźne, ponieważ to one najczęściej powodują śmierć lub poważne uszkodzenia organów. Zwłaszcza ten drugi przy braku pomocy medycznej może skończyć się tragicznie. Efekty takich przedawkowań są zazwyczaj bardzo nieprzyjemne i poszkodowany nie chce do nich wracać. Przyczyny uzależnienia od leków wiążą się zazwyczaj z dwoma kolejnymi przypadkami.
Lekomania może rozwinąć się przy samodzielnym zwiększaniu dawek leku, zaleconych przez specjalistę. Dzieje się tak, zwłaszcza gdy rzeczywiście większa ilość substancji wydaje się bardziej pomagać, przynosząc odczuwalną ulgę. W taki sposób mogą działać np. leki przeciwbólowe albo przeciwlękowe. Niestety występuje to mechanizm tolerancji – powiększona dawka po jakimś czasie przestaje dawać efekty i żeby je utrzymać konieczne jest kolejne jej zwiększenie. Niestety w ten sposób łatwo o rozwój uzależnienia i niezbędna może okazać się terapia lekomani.
Leki w dużych dawkach mogą mieć działanie podobne do narkotyków, co bywa wykorzystywane przez żądnych wrażeń ludzi. Czasami kończy się na eksperymentach, ale bywa, że efekty na tyle odpowiadają takiej osobie, że sięga po nie kolejny raz. Jeśli sytuacja powtarza się kilkukrotnie, następuje uzależnienie. W takim przypadku również potrzebne są coraz większe dawki dla uzyskania narkotycznego efektu. Im są one wyższe, tym trudniej potem wyjść z nałogu. Jedyną szansą dla lekomana może okazać się prywatny ośrodek leczenia uzależnień.
Przedawkowanie leków – objawy
Objawy zatrucia lekami zależą ściśle od substancji, które są ich składnikami. Przedawkowanie leków przeciwbólowych z paracetamolem niszczy wątrobę, co objawia się m.in. bólami brzucha i nudnościami. Mogą wystąpić drgawki i śpiączka. Preparaty z opioidami (np. morfiną albo kodeiną) mogą spowodować trudności z oddychaniem, w tym całkowite jego zatrzymanie. Leki przeciwdepresyjne również są groźne w większych niż zalecane ilościach. Mogą spowodować zespół serotoninowy, którego konsekwencją są trudności z oddychaniem, nierzadko kończące się śmiercią.
Przedawkowanie leków na nadciśnienie wiąże się z dolegliwościami żołądkowymi oraz ze zwolnieniem czynności serca i niemiarowością tętna. Łagodne (np. ziołowe) preparaty nasenne nie zawsze powodują dotkliwe skutki po przedawkowaniu. Silniejsze leki pomagające na sen mogą być za to bardzo szkodliwe przy przedawkowaniu (śpiączka, śmierć) i powodować uzależnienia. Niebezpieczne objawu mogą powodować również preparaty z wielu innych grup, dlatego przedawkowania leków nigdy nie wolno bagatelizować.
Zatrucie lekami – pierwsza pomoc
Przedawkowanie leków jest szczególnie niebezpieczne pod tym względem, że w przypadku niektórych substancji objawy mogą pojawić się nawet 12 godzin po ich przyjęciu. Jeśli wiesz, że ktoś przedawkował lek, trzeba tę osobę natychmiast zabrać na pogotowie ratunkowe. Gdy pojawiły się już niepokojące objawy, konieczne jest wezwanie karetki. Do czasu jej przyjazdu przytomnego chorego trzeba ułożyć w pozycji bocznej ustalonej i utrzymywać z nim kontakt. Osobę nieprzytomną trzeba kontrolować pod względem czynności oddechu. W razie jej zaprzestania trzeba przystąpić do resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Odratowany, jeśli był uzależniony, będzie musiał przejść detoks lekowy. Polega on m.in. na stopniowym zmniejszaniu dawki zażywanej substancji. Wszystko to pod kontrolą lekarza, który w razie potrzeby zaleci dodatkowe badania i środki terapeutyczne.
Przedawkowanie leków – podsumowanie
Przedawkowanie leków samo w sobie jest groźne. Może prowadzić do nieodwracalnych skutków zdrowotnych i śmierci. Niestety bywa ono również przyczyną – a równocześnie skutkiem – uzależnienia. To powoduje, że do przedawkowywania może dochodzić regularnie. Znacznie zwiększa to ryzyko problemów ze zdrowiem. Aby przezwyciężyć nałóg, zwykle niezbędna jest pomoc profesjonalistów. Sprawdź cennik prywatnego ośrodka leczenia uzależnień, aby dowiedzieć się, z jakimi kosztami wiążę się pobyt w wyspecjalizowanej placówce.
O autorze
mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.