Pomoc rodzinie alkoholika – na czym polega?

Czego dowiesz się z artykułu:

• Jak pomóc rodzinie alkoholika?,
• Na czym polega pomoc rodzinie alkoholika?,
• Gdzie rodzina alkoholika może szukać pomocy?,
• Jakie są formy pomocy rodzinie z problemem alkoholowym?;

Syndrom współuzależnienia alkoholowego

O syndromie współuzależnienia od alkoholu mówimy w odniesieniu do osób najbliżej związanych emocjonalnie z osobą uzależnioną. Współuzależnienie statystycznie częściej dotyczy żon lub partnerek alkoholików, które wraz z pogłębiającą się chorobą mężczyzny przejmują w coraz szerszym zakresie odpowiedzialność za aktywność alkoholową osoby uzależnionej i chronią ją przed konsekwencjami picia. Charakterystyczny dla osób współuzależnionych jest wysoki stopień tolerancji na rozmaite zachowania destruktywne osoby uzależnionej oraz próby szukania racjonalnych uzasadnień dla nadmiernego spożywania alkoholu.

Jeśli jesteś partnerką / partnerem osoby uzależnionej od alkoholu prawdopodobnie wykazujesz nadmierną czujność w stosunku do osoby pijącej, starasz się ją nieustannie kontrolować i podejmujesz próby ograniczania dostępu do alkoholu. Przeszukujesz dom, ukrywasz alkohol lub go wylewasz. Szukasz sposobów na wyjście z nałogu swojego partnera / partnerki, obwiniając się równocześnie o jego picie. Borykasz się z obniżoną samooceną, spadkiem poczucia własnej wartości. Mogą Ci również doskwierać przewlekły niepokój i stany lękowe oraz poczucie beznadziejności. Opieka nad uzależnionym parterem / partnerką pochłania niemal cały Twój czas sprawiając, że Twoje życie, plany i potrzeby są spychane na dalszy plan.

Dzieci w rodzinie alkoholika

Choroba alkoholowa, która dotyka jednego z rodziców zawsze odbija się na dzieciach osoby z problemem alkoholowym. Potomstwo osoby uzależnionej od alkoholu, podobnie jak jego partnerka / partner, może również borykać się z syndromem współuzależnienia. Dodatkowo dzieci w rodzinie alkoholika często pozbawione są należytej opieki i uwagi osób dorosłych - jeden rodzic jest uzależniony od alkoholu, a drugi boryka się z syndromem współuzależnienia i skupia na opiece nad alkoholikiem. Dzieci schodzą więc na tzw. dalszy plan, doświadczają niepewności i nieprzewidywalności.

Dzieci alkoholika przyjmują najczęściej różnego rodzaju postawy obronne, które urzeczywistniają się w postaci pełnionych przez nie ról w rodzinie, np. bohatera lub kozła ofiarnego. Bohaterem zazwyczaj zostaje starsze dziecko, które stara się nie sprawiać żadnych kłopotów (jest samodzielne, dobrze się uczy) i wyręcza uzależnionego od alkoholu rodzica w jego obowiązkach (przede wszystkim domowych i opiekuńczych w stosunku do młodszego rodzeństwa). Kozłem ofiarnym przeważnie zostaje dziecko młodsze, które nie jest w stanie konkurować z bohaterem, a czując się odstawione na bok zaczyna szukać wsparcia i uwagi poza domem. Kozioł ofiarny może stwarzać liczne problemy w szkole, wdawać się w bójki i już w okresie dorastania popadać w konflikt z prawem.

Jak pomóc rodzinie alkoholika?

Rodzina alkoholika potrzebuje objęcia jej holistycznym wsparciem i pomocą, by mogła skutecznie pomóc osobie uzależnionej oraz zadbać o własne życie, potrzeby i zdrowie psychiczne. Terapia dla osób współuzależnionych / rodziny alkoholika jest procesem długotrwałym, a pomoc rodzinie alkoholika najczęściej wyprzedza rozpoczęcia leczenia i terapii przez osobę uzależnioną. Kluczem do wyjścia ze współuzależnienia jest bowiem... postawienie na siebie! Pamiętaj, że rozkład życia rodzinnego często jest wynikiem uzależnień, przez który cierpią bliscy osoby uzależnionej.

Terapia członków rodziny alkoholika może odbywać się w ramach spotkań indywidualnych lub grupowych - terapia indywidualna jest zazwyczaj krótsza i ma intensywniejszy przebieg. Terapia grupowa może odbywać się równocześnie z terapią indywidualną (stanowić jej uzupełnienie), a osoby współuzależnione mogą z niej korzystać przez dłuższy czas (zgodnie ze swoimi potrzebami). Po zakończeniu terapii indywidualnej / grupowej osoby współuzależnione mogą zdecydować się na tzw. pogłębioną terapię wglądową, w ramach której  będą pracować nad sobą.

Formy pomocy rodzinie z problemem alkoholowym

Obecnie w trakcie leczenia alkoholizmu, pomocą zostaje objęta nie tylko osoba chora, ale zostaje też udzielona pomoc rodzinie alkoholika. Narastający problem w naszym społeczeństwie doprowadził do powstania wielu form pomocy dla rodziny osoby uzależnionej. Przykładem może być przymusowe leczenie alkoholika (jednak ma mniejsze szanse powodzenia niż leczenie dobrowolne), które na wniosek sądu i decyzji o tym, że osoba chora może być agresywna, zostaje wysłana na leczenie alkoholowe zamknięte. Inną formą pomocy jest już wcześniej wspomniane leczenie syndromu współuzależnienia czy też objęcie rodziny opieką psychologa jak również terapia dla rodziny alkoholika. Wszystko zależy od konkretnego przypadku i stopnia zaawansowania alkoholizmu u osoby chorej.

Pomoc dla rodziny alkoholika - gdzie zgłosić się po pomoc

Rodzina alkoholika może uzyskać pomoc w publicznych / państwowych instytucjach, samopomocowych grupach wsparcia oraz w prywatnych ośrodka terapii uzależnień.

Możesz zgłosić się do:

• PARPA (Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych) - koordynuję pracę kilkuset państwowych ośrodków i poradni uzależnień / współuzależnień / leczenia uzależnień w całym kraju
• lokalne grupy samopomocowe - działające na rzecz alkoholików i ich rodzin, to m.in. AA, kluby abstynenta itp.
• prywatne ośrodki leczenia / terapii uzależnień i współuzależnień - specjalistyczne placówki nastawione na holistyczne leczenie osób uzależnionych i wsparcie rodzin alkoholików
• psycholog / terapeuta specjalizujący się w terapii uzależnień i współuzależnień.

W sytuacji, w której osoba uzależniona od alkoholu jest agresywna i stwarza zagrożenie dla siebie lub otoczenia - należy bezzwłocznie skontaktować się z policją i poprosić o pilną interwencję, która może doprowadzić do przymusowego leczenia chorego. W dłuższej perspektywie wsparciem dla rodziny alkoholika stosującego przemoc domową są lokalne ośrodki pomocy społecznej, które w ramach odpowiedniej procedury mogą zadecydować o założeniu osobie uzależnionej niebieskiej karty.