OBJAWY CHOROBY ALKOHOLOWEJ
Uzależnienie od alkoholu rozwija się bardzo stopniowo, a sygnały ostrzegawcze świadczące o występowaniu problemu często bywają ignorowane i bagatelizowane. W pierwszej fazie alkoholizm jest stosunkowo łatwy do pomylenia z piciem kontrolowanym. Jakie sytuacje i zachowania mogą świadczyć o tym, że mamy do czynienia z nałogiem.
Niestety nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu, którą możemy spożyć bez najmniejszych obaw o negatywne konsekwencje. Każdy z nas ma inny organizm, różnią nas również styl życia i uwarunkowania genetyczne. Można powiedzieć, że tylko całkowici abstynenci w ogóle nie ryzykują pojawieniem się jakichkolwiek problemów związanych z substancjami psychoaktywnymi. W dodatku należy pamiętać, że każdy przypadek alkoholizmu poprzedzony jest piciem towarzyskim i kontrolowanym. Granica między zdrowiem a chorobą jest płynna - nie ma jednego, konkretnego momentu, w którym osoba do tej pory kontrolująca swoje zachowanie staje się alkoholikiem. Istnieje jednak kilka sygnałów ostrzegawczych, których pojawienie się świadczy o stopniowo rozwijającym się uzależnieniu.
Przeczytaj również: Etapy uzależnienia alkoholowego osoby dorosłej
Rozwój alkoholizmu - sygnały ostrzegawcze
Pierwszą rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę, jest stosunek danej osoby do alkoholu. Picie staje się sposobem na regulowanie swoich emocji – nałogowiec pije, by się odprężyć, złagodzić stres, wyzbyć się złości i frustracji, poprawić swój nastrój lub dodać sobie pewności siebie. Na imprezach narzuca coraz szybsze tempo picia i aktywnie poszukuje okazji do sięgnięcia po alkohol. Jego tolerancja się zwiększa, co oznacza, że ma „coraz mocniejszą głowę”. Pije w samotności, choć wcześniej mu się to nie zdarzało i ukrywa ten fakt. Zdarza mu się siadać za kierownicą po spożyciu alkoholu oraz nie pamiętać przebiegu zakrapianych imprez (pojawiają się tzw. palimpsesty alkoholowe, czyli luki w pamięci pomimo braku utraty przytomności). Pije nawet wtedy, gdy akurat przyjmuje leki teoretycznie to wykluczające. Podejmuje próby czasowej abstynencji, by udowodnić sobie, że ma kontrolę nad własnym zachowaniem. W dodatku reaguje rozdrażnieniem na sytuacje, w których nie ma dostępu do alkoholu oraz na wszelkie sugestie, że mógłby ograniczyć jego spożywanie.
Przeczytaj również: Kiedy zaczyna się alkoholizm

Objawy choroby alkoholowej
Alkoholizm wiąże się ze zmianami obejmującymi zarówno sferę fizyczną, jak i psychiczną. Uzależnienie sprawia, że chory nie jest w stanie kontrolować swojego zachowania związanego z piciem, m.in. ilości spożywanego alkoholu. Całe jego życie zaczyna kręcić się wokół tej jednej kwestii, a dotychczasowe zainteresowania, relacje społeczne oraz obowiązki schodzą na dalszy plan. Pojawiają się tzw. głód alkoholowy i zespół abstynencyjny, którego symptomami są zaburzenia pracy serca, skoki ciśnienia, nudności, wymioty, napięcie, drżenie kończyn, zimne poty, depresja oraz stany lękowe. W dodatku nawet w przypadku pojawienia się negatywnych konsekwencji nadużywania alkoholu (np. utraty pracy, pogorszenia się zdrowia, długów czy konfliktów z rodziną) alkoholik wciąż pije i nie jest w stanie przestać tego robić bez profesjonalnej pomocy.

Alkoholizm (choroba alkoholowa) – objawy psychiczne, skutki
Alkoholizm jest chorobą postępującą, objawiającą się charakterystycznymi zmianami zarówno w sferze fizycznej, jaki i psychicznej. Wśród osób nadużywających lub uzależnionych nie zawsze można zauważyć wyraźne zmiany fizyczne. Można jednak zaobserwować swoiste skutki zażywania alkoholu w sferze poznawczej, emocjonalnej i myślenia.
Przeczytaj również: jak zniechęcić alkoholika do picia
Choroba alkoholowa – objawy w sferze emocjonalnej
Osobom uzależnionym i nadużywającym alkoholu często towarzyszą:
- wahania nastroju – od depresyjnego po nadmiernego pobudzenia, euforycznego,
- stany lękowe,
- dysforia, czyli drażliwość, złość),
- zobojętnienie uczuciowe,
- spłycenie uczuciowe,
- chwiejność emocjonalna,
- tendencje do gwałtownych reakcji emocjonalnych,
- apatyczność, brak energii i motywacji do podejmowania wysiłku fizycznego,
- anhedonia, czyli brak lub utrata zdolności odczuwania przyjemności.
Przeczytaj również: Kiedy zaczyna się alkoholizm


Choroba alkoholowa – objawy psychiczne w sferze poznawczej
Objawy choroby alkoholowej obejmują także zmiany dotyczące sfery poznawczej, takie jak:
- zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi,
- trudności w abstrakcyjnym myśleniu,
- zaburzenia spostrzegania (np. czasowe halucynacje, omamy wzrokowe, słuchowe, czuciowe)
- ostry zespół abstynencyjny - który wymaga często detoksykacji
Alkoholizm - objawy obejmujące zmiany w myśleniu
Wraz z rozwojem uzależnienia następuje wzmożone działanie psychologicznych mechanizmów obronnych - mechanizmu iluzji i zaprzeczeń. Powoduje on, że wśród objawów alkoholizmu znajdziemy m.in.:
- zaprzeczanie oczywistym faktom,
- minimalizowanie kwestii związanych z sięganiem po alkohol,
- przerzucanie odpowiedzialności na innych za swoje picie,
- racjonalizowanie i szukanie logicznych argumentów usprawiedliwiających picie,
- wybiórcze postrzeganie i przyjmowanie do siebie sygnałów świadczących o nadużywaniu alkoholu,
- unikanie myślenia o konsekwencjach picia i rozwoju alkoholizmu,
- fantazjowanie i nieracjonalne postrzeganie rzeczywistości.


Choroba alkoholowa a zaburzenia psychiczne (zaburzenia psychiczne po alkoholu)
Intensywne nadużywanie alkoholu może także spowodować występowanie takich zaburzeń psychicznych, jak:
- Zespół Otella (tzw. paranoja alkoholowa),
- Zespół Korsakowa (charakteryzujący się trwałym uszkodzeniem pamięci świeżej),
- Zespół otępienny (wynikający z uszkodzeń i zaburzeń funkcjonowania całego układu nerwowego, w tym zaniku struktur mózgowych)
Alkoholizm – objawy psychiczne. Jak na nie reagować?
Trudno oczekiwać, że osoba uzależniona od substancji psychoaktywnej sama poczuje potrzebę zgłoszenia się na leczenie. Ostatnią osobą, która zauważa istnienie problemu, zwykle jest sam alkoholik. Objawy tego schorzenia obejmują m.in. życie w świecie fantazji i niedopuszczanie do siebie wiedzy na temat utraty kontroli nad własnym zachowaniem oraz negatywnych skutków nadużywania środka odurzającego. Sięgnięcie po skierowanie na przymusowe leczenie jest ostatecznością, ponieważ jednym z czynników warunkujących skuteczność terapii jest wewnętrzna motywacja do zmiany. Jak nakłonić bliską osobę do zgłoszenia się na terapię? Przede wszystkim nie należy chronić jej przed negatywnymi skutkami picia alkoholu, np. sprzątając po niej, wyręczając ją w obowiązkach lub spłacając jej długi. Rozmowę na temat choroby należy przeprowadzić spokojnie, bez niepotrzebnych emocji, w atmosferze zrozumienia i życzliwości. Zamiast o swoich subiektywnych odczuciach, lepiej mówić o faktach (np. zamiast „Nigdy nie można na tobie polegać!” powiedzmy: „Wczoraj zapomniałeś odebrać dziecko z przedszkola”). Jeśli zaś tego typu próby perswazji okażą się nieskuteczne, możemy pomyśleć o zorganizowaniu interwencji kryzysowej, czyli spotkania, na którym kilka osób bliskich nałogowcowi wspólnie postara się uświadomić mu skalę jego problemu.
Alicja Skibińska - psycholog