Objawy choroby alkoholowej
Objawy choroby alkoholowej mogą się różnić w zależności od fazy uzależnienia, w której znajduje się aktualnie osoba chora. W artykule przedstawiamy charakterystyczne symptomy, zachowania oraz wszystkie fazy tego rodzaju uzależnienia. Zachęcamy do przeczytania!
Czego dowiesz się z artykułu:
- Jakie są objawy choroby alkoholowej?
- Jak zachowuje się alkoholik?
- Jakie są objawy psychiczne choroby alkoholowej?
- Jakie są objawy emocjonalne choroby alkoholowej?
Niestety nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu, którą możemy spożyć bez najmniejszych obaw o negatywne konsekwencje. Każdy z nas ma inny organizm, różnią nas również styl życia i uwarunkowania genetyczne. Można powiedzieć, że tylko całkowici abstynenci w ogóle nie ryzykują pojawieniem się jakichkolwiek problemów związanych z substancjami psychoaktywnymi. W dodatku należy pamiętać, że każdy przypadek alkoholizmu poprzedzony jest piciem towarzyskim i kontrolowanym. Granica między zdrowiem a chorobą jest płynna - nie ma jednego, konkretnego momentu, w którym osoba do tej pory kontrolująca swoje zachowanie staje się alkoholikiem. Istnieje jednak kilka sygnałów ostrzegawczych, których pojawienie się świadczy o stopniowo rozwijającym się uzależnieniu.
Przeczytaj również: Etapy uzależnienia alkoholowego osoby dorosłej
Rozwój alkoholizmu - sygnały ostrzegawcze
Pierwszą rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę, jest stosunek danej osoby do alkoholu. Picie staje się sposobem na regulowanie swoich emocji – nałogowiec pije, by się odprężyć, złagodzić stres, wyzbyć się złości i frustracji, poprawić swój nastrój lub dodać sobie pewności siebie. Na imprezach narzuca coraz szybsze tempo picia i aktywnie poszukuje okazji do sięgnięcia po alkohol. Jego tolerancja się zwiększa, co oznacza, że ma „coraz mocniejszą głowę”. Pije w samotności, choć wcześniej mu się to nie zdarzało i ukrywa ten fakt. Zdarza mu się siadać za kierownicą po spożyciu alkoholu oraz nie pamiętać przebiegu zakrapianych imprez (pojawiają się tzw. palimpsesty alkoholowe, czyli luki w pamięci pomimo braku utraty przytomności). Pije nawet wtedy, gdy akurat przyjmuje leki teoretycznie to wykluczające. Podejmuje próby czasowej abstynencji, by udowodnić sobie, że ma kontrolę nad własnym zachowaniem. W dodatku reaguje rozdrażnieniem na sytuacje, w których nie ma dostępu do alkoholu oraz na wszelkie sugestie, że mógłby ograniczyć jego spożywanie.
Przeczytaj również: Kiedy zaczyna się alkoholizm?
Choroba alkoholowa – objawy
Alkoholizm wiąże się ze zmianami obejmującymi zarówno sferę fizyczną, jak i psychiczną. Uzależnienie sprawia, że chory nie jest w stanie kontrolować swojego zachowania związanego z piciem, m.in. ilości spożywanego alkoholu. Całe jego życie zaczyna kręcić się wokół tej jednej kwestii, a dotychczasowe zainteresowania, relacje społeczne oraz obowiązki schodzą na dalszy plan. Pojawiają się tzw. głód alkoholowy i zespół abstynencyjny, którego symptomami są zaburzenia pracy serca, skoki ciśnienia, nudności, wymioty, napięcie, drżenie kończyn, zimne poty, depresja oraz stany lękowe. W dodatku nawet w przypadku pojawienia się negatywnych konsekwencji nadużywania alkoholu (np. utraty pracy, pogorszenia się zdrowia, długów czy konfliktów z rodziną) alkoholik wciąż pije i nie jest w stanie przestać tego robić bez profesjonalnej pomocy.
Alkoholizm jest przewlekłą, postępującą chorobą, która objawia się m.in.:
- silnym pragnieniem lub poczuciem przymusu picia alkoholu,
- trudnościami w ograniczaniu ilości wypijanego alkoholu,
- upośledzeniem samokontroli,
- drżeniem mięśni,
- nudnościami,
- wymiotami,
- niepokojem,
- zaburzeniami snu,
- biegunką,
- nadciśnieniem tętniczym,
- zwiększoną tolerancją alkoholu,
- potrzebą spożywania coraz większych dawek alkoholu,
- koncentracją życia wokół alkoholu kosztem obowiązków domowych, pracy i zainteresowań,
- regularnym spożywaniem alkoholu, pomimo oczywistych dowodów na jego szkodliwość.
Skutki uzależnienia od alkoholu mogą prowadzić również do różnego rodzaju chorób wymagających leczenia. Uzależniony najczęściej nie przejmuje się swoim stanem zdrowia, a alkohol jest dla niego priorytetem.
Jak zachowuje się alkoholik?
Jak zachowuje się alkoholik? Osoba uzależniona może doświadczyć zmian w swoim układzie nerwowym. Swoją uwagę skupia wówczas na alkoholu, ignorując inne aspekty życia. Zaczyna źle traktować swoich najbliższych, przestaje chodzić do pracy, a nawet i ją traci. Gdy ktoś z bliskich prosi uzależnionego o ograniczenie spożywania alkoholu, ten reaguje agresywnie i nerwowo. Taka osoba może również manipulować innymi osobami oraz próbować usprawiedliwiać picia alkoholu.
Często powtarza, że spożywanie alkoholu jest przecież normalne i że chce się jedynie odstresować. Charakterystyczne zachowanie dla choroby alkoholowej to brak zrozumienia dla bliskich. Alkoholik bagatelizuje wszelkie objawy uzależnienia i umniejsza im. Tworzy obraz, w którym wcale nie jest uzależniony, a utratę pracy może nie tylko ukrywać, ale również tłumaczyć innymi przyczynami.
Alkoholizm (choroba alkoholowa) – objawy psychiczne, skutki
Alkoholizm jest chorobą postępującą, objawiającą się charakterystycznymi zmianami zarówno w sferze fizycznej, jaki i psychicznej. Wśród osób nadużywających lub uzależnionych nie zawsze można zauważyć wyraźne zmiany fizyczne. Można jednak zaobserwować swoiste skutki zażywania alkoholu w sferze poznawczej, emocjonalnej i myślenia.
Przeczytaj również: jak zniechęcić alkoholika do picia
Choroba alkoholowa – objawy w sferze emocjonalnej
Osobom uzależnionym i nadużywającym alkoholu często towarzyszą:
- wahania nastroju – od depresyjnego po nadmiernego pobudzenia, euforycznego,
- stany lękowe,
- dysforia, czyli drażliwość, złość),
- zobojętnienie uczuciowe,
- spłycenie uczuciowe,
- chwiejność emocjonalna,
- tendencje do gwałtownych reakcji emocjonalnych,
- apatyczność, brak energii i motywacji do podejmowania wysiłku fizycznego,
- anhedonia, czyli brak lub utrata zdolności odczuwania przyjemności.
Przeczytaj również: Kiedy zaczyna się alkoholizm
Choroba alkoholowa – objawy psychiczne w sferze poznawczej
Objawy choroby alkoholowej obejmują także zmiany dotyczące sfery poznawczej, takie jak:
- zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi,
- trudności w abstrakcyjnym myśleniu,
- zaburzenia spostrzegania (np. czasowe halucynacje, omamy wzrokowe, słuchowe, czuciowe)
- ostry zespół abstynencyjny - który wymaga często detoksykacji
Alkoholizm - objawy obejmujące zmiany w myśleniu
Wraz z rozwojem uzależnienia następuje wzmożone działanie psychologicznych mechanizmów obronnych - mechanizmu iluzji i zaprzeczeń. Powoduje on, że wśród objawów alkoholizmu znajdziemy m.in.:
- zaprzeczanie oczywistym faktom,
- minimalizowanie kwestii związanych z sięganiem po alkohol,
- przerzucanie odpowiedzialności na innych za swoje picie,
- racjonalizowanie i szukanie logicznych argumentów usprawiedliwiających picie,
- wybiórcze postrzeganie i przyjmowanie do siebie sygnałów świadczących o nadużywaniu alkoholu,
- unikanie myślenia o konsekwencjach picia i rozwoju alkoholizmu,
- fantazjowanie i nieracjonalne postrzeganie rzeczywistości.
Choroba alkoholowa a zaburzenia psychiczne (zaburzenia psychiczne po alkoholu)
Intensywne nadużywanie alkoholu może także spowodować występowanie takich zaburzeń psychicznych, jak:
- Zespół Otella (tzw. paranoja alkoholowa),
- Zespół Korsakowa (charakteryzujący się trwałym uszkodzeniem pamięci świeżej),
- Zespół otępienny (wynikający z uszkodzeń i zaburzeń funkcjonowania całego układu nerwowego, w tym zaniku struktur mózgowych)
Fazy choroby alkoholowej
Alkoholizm to uzależnienie, które dzieli się na kilka faz. Pierwsza faza jest przedalkoholowa i dotyczy jedynie picia towarzyskiego. Osoba uzależniająca się zaczyna wówczas zauważać pozytywne aspekty picie alkoholu, relaksuje się i uspokoja. Pojawia się coraz to więcej okazji do wypicia alkoholu, a tolerancja na alkohol zwiększa się.
Druga faza alkoholizmu jest ostrzegawcza. Osoba uzależniająca się posiada zwiększoną koncentrację na alkoholu oraz zwiększoną tolerancję na alkohol. Zaczyna spożywać alkohol samodzielnie, często w tajemnicy przed innymi. Tłumaczy swoje picie.
Trzecia faza alkoholizmu jest krytyczna. Alkohol jest spożywany w celu złagodzenia przykrych objawów odstawiennych, osoba zaczyna tracić kontrolę nad ilością spożywanego alkoholu. Zaczyna zaniedbywać siebie, swoje życie, pracę i bliskich. Nie panuje nad swoimi emocjami i często wybucha. Pogarsza się samopoczucie, a do jego poprawy dochodzi, gdy dana osoba spożyje alkohol. Chory zaprzecza problemom wynikającym z picia alkoholu. Pojawiają się ciągi i okresy abstynencji.
Czwarta faza alkoholizmu to faza przewlekła, chroniczna. Następuje zmniejszenie tolerancji alkoholowej. Uzależniony traci całkowicie kontrolę nad swoim życiem, pije w samotności. Pojawiają się zaburzenia psychiczne i objawy charakterystyczne dla skrajnego wycieńczenia organizmu. Mowa tu padaczce alkoholowej, psychozie alkoholowje oraz różnych chorobach somatycznych. Najpopularniejsza z nich to marskość wątroby.
Padaczka alkoholowa objawia się napadami drgawkowymi, które występują w okresie abstynencji. Drgawki mogą trwać od kilku godzin do nawet kilku tygodni. Psychoza alkoholowa jest z kolei stanem, na który składa się szereg zaburzeń psychotycznych. Uzależniony nieprawidłowo postrzega rzeczywistość, jego myślenie jest zupełnie inne, niż przed uzależnieniem. Mogą pojawiać się omamy i urojenia. W szczególności dominują one w przypadku zaawansowanego uzależnienia. Omamy polegają na słyszeniu wrogich, nieprzyjemnych głosów, a te z kolei mogą być przypisane do znajomych osób.
Psychoza może również objawiać się zachowaniami agresywnymi. Najbliższe osoby uzależnionego mogą być dręczone. Często pojawia się w takich sytuacjach motyw zdrady. Uzależniony wręcz wmawia swojej partnerce, że dopuściła się zdrady. Gdy bliska osoba zaproponuje choremu prywatny ośrodek leczenia alkoholizmu, ten najczęściej denerwuje się oraz zaczyna wypierać swoje uzależnienie.
Alkoholizm – objawy psychiczne. Jak na nie reagować?
Trudno oczekiwać, że osoba uzależniona od substancji psychoaktywnej sama poczuje potrzebę zgłoszenia się na leczenie. Ostatnią osobą, która zauważa istnienie problemu, zwykle jest sam alkoholik. Objawy tego schorzenia obejmują m.in. życie w świecie fantazji i niedopuszczanie do siebie wiedzy na temat utraty kontroli nad własnym zachowaniem oraz negatywnych skutków nadużywania środka odurzającego. Sięgnięcie po skierowanie na przymusowe leczenie jest ostatecznością, ponieważ jednym z czynników warunkujących skuteczność terapii jest wewnętrzna motywacja do zmiany. Jak nakłonić bliską osobę do zgłoszenia się na terapię? Przede wszystkim nie należy chronić jej przed negatywnymi skutkami picia alkoholu, np. sprzątając po niej, wyręczając ją w obowiązkach lub spłacając jej długi. Rozmowę na temat choroby należy przeprowadzić spokojnie, bez niepotrzebnych emocji, w atmosferze zrozumienia i życzliwości. Zamiast o swoich subiektywnych odczuciach, lepiej mówić o faktach (np. zamiast „Nigdy nie można na tobie polegać!” powiedzmy: „Wczoraj zapomniałeś odebrać dziecko z przedszkola”). Jeśli zaś tego typu próby perswazji okażą się nieskuteczne, możemy pomyśleć o zorganizowaniu interwencji kryzysowej, czyli spotkania, na którym kilka osób bliskich nałogowcowi wspólnie postara się uświadomić mu skalę jego problemu.
Podsumowanie - Jak leczyć chorobę alkoholową?
Zastanawiasz się, jak leczyć alkoholizm? Dla osoby uzależnionej najlepszym rozwiązaniem jest pobyt w ośrodku leczenia uzależnień. W takiej sytuacji warto zastanowić się, czy lepszym rozwiązaniem będzie leczenie alkoholizmu prywatnie czy na NFZ. Pobyt w placówce państwowej może niestety wymagać długiego czasu oczekiwania na przydzielenie miejsca. Charakteryzuje się również niższym standardem oraz gorszym dostępem do specjalistów.
W prywatnych ośrodkach specjaliści zapewniają komfortowe warunki, terapię oraz możliwości rozwoju swoich pasji. Cennik leczenia w prywatnym ośrodku leczenia uzależnień zależy od konkretnej placówki, jednak średnio jest to to około 11-13 tys. zł na miesiąc. Cena dotyczy pełnego wyżywienia, leczenia i pokoju.
O autorze
mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.