Metabolizm alkoholu – jak wygląda trawienie alkoholu?
Nie ma ani krzty przesady w stwierdzeniu, że alkohol jest silnie zakorzeniony w polskiej kulturze. Napoje wyskokowe stanowią naturalne dopełnienie różnych uroczystości. Z drugiej strony wiele osób sięga po rozmaite trunki nawet bez okazji. We wszystkich przypadkach magnesem są właściwości alkoholu. Skutki spożywania alkoholu są jednak bardzo zróżnicowane.
Już po spożyciu niewielkiej ilości alkoholu pojawia się uczucie odprężenia i błogości. Takie doznania są rezultatem działania dopaminy oraz endorfin, które zostały uwolnione przy udziale etanolu. Po przyjęciu większej dawki organizm zostanie wprowadzony w stan upojenia. Wówczas dochodzi do zaburzenia percepcji oraz zdolności motorycznych. W takiej sytuacji następny dzień zazwyczaj upływa pod znakiem uciążliwego kaca. Konsekwencje mogą przyjmować też długotrwały i poważniejszy wymiar. Tak zazwyczaj bywa w przypadku osób uzależnionych od alkoholu, które odurzają się regularnie. Za wszystkie wspomniane skutki odpowiada ten sam proces, czyli metabolizacja alkoholu.
Alkohol – metabolizm bez tajemnic
Wchłanianie substancji odbywa się na kilku odcinkach przewodu pokarmowego. Trunek trafia do żołądka, gdzie miesza się z pokarmem i innymi płynami. Jeżeli wcześniej zjadłeś obfity posiłek, metabolizm etanolu będzie postępować nieco wolniej. W żołądku dojdzie do wchłonięcia 1/5 alkoholu. Reszta zostanie przyswojona w jelicie cienkim.
W tym samym czasie zachodzi również inny proces. Etanol przedostaje się do krwi, przez którą jest transportowany do innych organów. Najważniejszą rolę w całym procesie odgrywa wątroba. Zawarte w niej enzymy odpowiadają za metabolizm alkoholu etylowego. Ten z kolei zostaje przekształcony w aldehyd octowy, a następnie w octan.
Warto pamiętać, że wątroba nie posiada nieograniczonej przepustowości. Organ może jedynie stopniowo rozkładać cząsteczki etanolu. Nieprzetworzona część substancji zaczyna krążyć we krwiobiegu i wtedy alkohol wpływa na psychikę i organizm człowieka w stopniu znacznym. Alkohol przedostaje się do mózgu, gdzie przyczynia się do czasowego obniżenia możliwości intelektualnych. Etanol trafia też do płuc. Z tego względu można badać poziom alkoholu w wydychanym powietrzu.
Co wpływa na przebieg trawienia alkoholu?
Podatność na działanie etanolu może zależeć od różnych czynników. Wiele aspektów ma dość zmienny charakter. Można w tym przypadku wyróżnić nastrój, stopień najedzenia czy też poziom wypoczęcia. Poza tym warto również wymienić kilka kryteriów, które są znacznie bardziej wymierne.
Metabolizm etanolu a płeć
Badania dowodzą, że kobiety wyraźniej odczuwają skutki działania alkoholu niż mężczyźni. Wynika to przede wszystkim z budowy ciała. Kobiecy organizm gromadzi mniej wody, a jednocześnie zawiera więcej tłuszczu. Ponadto na niekorzyść pań działają również hormony płciowe oraz niższy poziom enzymów trawiennych niż u panów.
Metabolizm alkoholu a masa ciała
Odpowiednie nawodnienie organizmu zawsze jest sprzymierzeńcem w przypadku konsumpcji różnych trunków. Poza tym można założyć, że wyższa masa ciała pociąga za sobą większą zawartość wody. Dzięki temu proporcjonalnie alkoholu będzie mniej.
Metabolizm alkoholu etylowego a wiek
Bez wątpienia osoby niepełnoletnie są podatniejsze na działanie etanolu (alkoholizm wśród młodzieży w Polsce to poważny i realny problem). Wynika to z tego, że ich organizm nie został jeszcze w pełni rozwinięty. Niektóre organy działają inaczej niż w przypadku dorosłych. Przykładem jest wątroba, która wydziela mniej enzymów odpowiadających za trawienie alkoholu. W konsekwencji metabolizacja postępuje wolniej.
Bardziej narażeni na negatywne skutki spożycia będą również seniorzy. W ich przypadku niektóre organy posiadają już obniżoną wydajność. W konsekwencji nie będzie możliwości, by sprawnie rozkładać cząsteczki etanolu.
Jakie są skutki metabolizmu alkoholu?
Organizm konsekwentnie przeprowadza trawienie alkoholu aż do momentu rozłożenia wszystkich cząsteczek etanolu. Dzięki temu człowiek odzyskuje stan trzeźwości. Warto jednak zaznaczyć, że metabolizm został w dużym stopniu podporządkowany przetwarzaniu alkoholu. W rezultacie inne funkcje zeszły na drugi plan. Konsekwencją są wyraźne braki w wielu obszarach. Organizm okazuje się niewystarczająco nawodniony, a ponadto brakuje mu witamin i minerałów, które zostały wypłukane. Co więcej, poziom glukozy we krwi został obniżony. Wszystkie wspomniane czynniki stanowią źródła występowania kaca. W tych okolicznościach można odczuwać ból głowy, nudności, zmęczenie, problemy z koncentracją czy też wzmożone pragnienie.
Kac zazwyczaj utrzymuje się przez większą część dnia przypadającego po wprowadzeniu się w stan nietrzeźwości i upojenia. Później uciążliwe dolegliwości ustępują i tym samym można odzyskać naturalny rytm funkcjonowania. Powyższe konsekwencje mają charakter krótkotrwały. Metabolizm alkoholu może jednak pociągać za sobą skutki w dłuższym horyzoncie czasowym.
Osoby uzależnione od alkoholu często zmagają się ze schorzeniami wątroby. To bezpośrednia konsekwencja nadmiernej eksploatacji tego organu, który jest najbardziej zaangażowany w pozbycie się toksyn z organizmu. Poza tym alkoholizm może iść w parze z zaburzeniami pracy serca, a także układu naczyniowego i nerwowego.
O autorze
mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.