Jak rozmawiać z osobą uzależnioną od narkotyków?
Uzależnienie od narkotyków destrukcyjnie wpływa zarówno na osobę uzależnioną, jak i jej bliskich. Jeśli podejrzewasz, że problem uzależnienia od narkotyków może dotyczyć Twojego dziecka, partnera/ki lub przyjaciela/ki - nie zwlekaj z podjęciem działań! Pierwszym krokiem jest życzliwa i rzeczowa rozmowa.
Czego dowiesz się z artykułu:
- Jak przygotować się do rozmowy z osobą uzależnioną od narkotyków?
- Jak rozmawiać z dorosłym narkomanem?
- Jak rozmawiać z dzieckiem narkomanem?
- Na czym polega interwencja i kiedy się na nią zdecydować?
Spis treści
Przygotowanie do rozmowy z osoba uzależniona od narkotyków
Rozmowa z osobą uzależnioną od narkotyków najprawdopodobniej nie będzie łatwa, dlatego musisz być do niej odpowiednio przygotowany/a psychicznie i merytorycznie. Określ cel oraz przeanalizuj minimum kilka scenariuszy spotkania. Bardzo ważne jest Twoje życzliwe nastawienia, spokój i opanowanie. Istotna będzie także Twoja wiedza na temat narkotyków, ich wpływu na organizm, mechanizmu uzależnienia i etapów nałogu oraz możliwości leczenia.
Zaprojektuj cel rozmowy
Zastanów się, co jest dla Ciebie ważne, co chcesz osiągnąć podczas spotkania i czy musisz to osiągnąć podczas tej jednej rozmowy. Opracowanie więcej niż jednego celu da Ci możliwość efektywnego moderowania rozmowy również w sytuacji, gdy niemożliwe będzie zrealizowanie celu głównego!
Zdobądź merytoryczną wiedzę o narkotykach
W sprawdzonych opracowaniach przeczytaj o rodzajach dostępnych substancji, sposobie ich oddziaływania na organizm oraz zagrożeniach związanych z ich zażywaniem. Dowiedz się, na czym polega uzależnienie od narkotyków - poznaj mechanizmy uzależnień i etapy nałogu. Dzięki temu podczas rozmowy będziesz mógł/a oprzeć się na faktach, statystykach i badaniach, a nie przypuszczeniach i domysłach.
Sprawdź, jak się leczy uzależnienie od narkotyków
Dowiedz się, na czym polega terapia narkomanii i jak przebiega leczenie. Pozwoli Ci to mówić zarówno o konkretnych rozwiązaniach (np. detoks narkotykowy), jak i specjalistach czy etapach leczenia. Sprawdź i wybierz państwowy lub prywatny ośrodek terapii uzależnień - musisz wiedzieć, kiedy i na jakich zasadach można zostać przyjętym do danego ośrodka oraz ile trwa i ile kosztuje leczenie (jeśli bierzesz pod uwagę terapię w ośrodku komercyjnym przygotuj cennik prywatnego ośrodka leczenia uzależnień).
Zadbaj o odpowiedni czas i miejsce
Przygotowujesz się do poważnej rozmowy, która nie powinna odbyć się ani w pośpiechu, ani w miejscu, w którym osoba uzależniona nie będzie czuła się bezpieczna. Rozmowę najlepiej przeprowadzić, gdy osoba uzależniona od narkotyków jest w dobrej kondycji fizycznej. Unikaj rozmów przeprowadzanych bezpośrednio po kontakcie z narkotykami.
Przygotuj się psychicznie
Rozmowa z osobą uzależnioną będzie wiązała się z mnóstwem emocji. Bądź gotowy/a na to, że narkoman może próbować Tobą manipulować. Osoba uzależniona może również reagować gwałtowanie i agresywnie lub wręcz przeciwnie - być wycofana, unikać Twojego wzroku i nie podejmować konwersacji.
Jak rozmawiać z narkomanem?
Rozmowa z narkomanem powinna być przeprowadzona w maksymalnie spokojnej atmosferze, która będzie sprzyjała wymianie spostrzeżeń - bez złości, wzajemnych pretensji i oskarżeń. Osoba uzależniona powinna być pewna Twoich dobrych intencji, czuć Twoje wsparcie i chęć pomocy. Jak rozmawiać z synem narkomanem, córką narkomanem czy uzależnionym od narkotyków partnerem/ką bądź rodzicem?
Dopasuj sposób mówienia i złożoność swoich wypowiedzi do wieku osoby uzależnionej. Zawsze ostrożnie dobieraj słowa, unikaj ogólnikowych sformułowań (np. "narkotyki są złe") i pouczania - osoba uzależniona powinna czuć, że rozmawia z partnerem, a nie nieprzychylnym krytykiem czy surowym recenzentem jej poczynań. Zadbaj o poczucie bezpieczeństwa osoby uzależnionej. Stwórz przestrzeń, w której będzie chciała mówić o tym, co czuje i czego potrzebuje. Okazuj zrozumienie, pokazuj alternatywy i proponuj wsparcie.
Równocześnie zachowaj wzmożoną czujność. Osoba uzależniona od narkotyków może kłamać i konfabulować, przytakiwać temu, co mówisz czy zgadzać się na proponowane przez Ciebie rozwiązania dla tzw. "świętego spokoju", czyli tylko po to, by uniknąć dalszej konfrontacji.
Rozmowa z osobą uzależnioną przebiegła pomyślnie? Ufaj, ale sprawdzaj! Dowiedz się jak rozpoznać, że dziecko bierze narkotyki i jeśli cokolwiek w zachowaniu syna lub córki Cię niepokoi - bezzwłocznie reaguj. Podejmij kolejne rozmowy lub zaprojektuj interwencję.
Interwencja - jak ją przygotować i kiedy przeprowadzić?
To szczególny rodzaj rozmowy z osobą uzależnioną, w której najczęściej bierze udział szersze grono bliskich jej osób. Nie muszą to być wyłącznie członkowie rodziny. W interwencji mogą wziąć udział przyjaciele, bliscy znajomi czy nawet współpracownicy narkomana. Celem interwencji wobec osoby uzależnionej jest stworzenie warunków, które skłonią ją do myślenia nad swoim funkcjonowaniem i zmotywowanie do kontaktu z ośrodkiem leczenia uzależnień, w której mogłaby podjąć terapię uzależnień od środków psychoaktywnych.
O autorze
mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.