Jak rozmawiać z lekomanem?
Leki kojarzą się powszechnie z preparatami, które pomagają w skutecznym leczeniu konkretnych chorób i schorzeń. Niestety, mają też swoje drugie, mroczne oblicze – niektóre z nich są silnie uzależniające. Przekroczenie zalecanych dawek może prowadzić do nałogu, z którym bardzo trudno jest wygrać. Lekomania, czyli nadużywanie leków, dotyka wbrew pozorom bardzo wiele osób, niezależnie od wieku.
Jeśli w Twoim najbliższym otoczeniu znajduje się osoba, która wykazuje objawy typowe dla lekomana, nie lekceważ tego.
Spis treści
Sprawdź poniższy artykuł i dowiedz się m.in.:
- jak objawia się lekomania,
- jak rozmawiać z osobą uzależnioną od leków,
- kiedy detoks lekowy będzie dobrym pomysłem.
Czym dokładnie jest lekomania?
Lekomania (lekozależność) to uzależnienie od farmaceutyków – osoba zmagająca się z nałogiem sięga po leki zbyt często i w zbyt dużych dawkach. Początkowo nadużywanie środków farmaceutycznych może nie dawać zauważalnych objawów psychofizycznych, jednak z czasem zaczynają pojawiać się symptomy typowe dla uzależnienia. Wynika to z faktu, iż część leków opartych jest o substancje o działaniu zbliżonym do alkoholu, narkotyków czy dopalaczy.
Uzależnienie od leków zalicza się do najczęściej występujących nałogów – w wielu przypadkach jedynym rozwiązaniem, by pomóc choremu, jest terapia lekomanii. Przyczyn nadużywania farmaceutyków należy doszukiwać się przede wszystkim w zaburzeniach psychicznych. Trzeba też pamiętać, że spora część leków wykazuje silne działanie uzależniające, które przyczynia się do szybszego rozwoju nałogu. Do tej grupy zaliczają się m.in. środki dopingujące, nasenne, uspokajające i przeciwbólowe.
Jak zachowuje się lekoman?
Osoba z pogłębiającym się uzależnienie od środków farmaceutycznych może prezentować 2 różne modele zachowań:
- Zdaje sobie sprawę, że ma problem i zaczyna szukać pomocy.
- Usilnie zaprzecza, że zmaga się z problemem uzależnienia – ukrywa to zarówno przed innymi osobami, jak i przed samym sobą.
Problem z rozpoznaniem uzależnienia u chorego wynika z prostego faktu – przyjmuje on preparaty, które często przepisane są bezpośrednio przez lekarza. Rodzina czy przyjaciele nie widzą więc nic złego w ich zażywaniu. Sam poszkodowany, mimo brania leków w zwiększonych dawkach, może się do tego po prostu nie przyznawać.
Jednak po jakimś czasie w zachowaniu lekomana można zaobserwować pewne charakterystyczne, niepokojące zmiany. Jakie są objawy lekomanii? Najczęściej wyróżnia się m.in.:
- zmiany psychosomatyczne, takie jak nasilony lęk, bezsenność itd.
- niepokój, a w niektórych przypadkach panika wywołana zmniejszającą się ilością leku lub jego brakiem,
- epizody obsesyjnego, kompulsywnego myślenia o lekach.
Osoba zmagająca się z nałogiem będzie robiła wszystko, by zdobyć lek – nawet jeśli oznacza to np. bardzo częste wizyty u lekarza w celu uzyskania recepty. Mając już lek, samodzielnie zwiększy sobie jego dawki i będzie go stosować znacznie dłużej, niż jest to wymagane. Co więcej, może przyjmować farmaceutyki bez wyraźnych wskazań medycznych ani konsultacji ze specjalistami.
Jak rozmawiać z osobą uzależnioną od leku?
Chcesz wiedzieć, jak rozmawiać z lekomanem? Zastanawiasz się, jak pomóc lekomanowi i czy możesz zrobić to samodzielnie? Miej na uwadze, że w przypadku silnego i pogłębiającego się uzależnienia zalecany jest prywatny ośrodek leczenia uzależnień i konsultacja ze specjalistami, a także terapia odwykowa. Niemniej, osoby z najbliższego otoczenia lekomana powinny wesprzeć ją mentalnie i przyjąć postawę pełną wyrozumiałości i empatii.
Przygotuj się merytorycznie i psychicznie
Temat uzależnienia jest niezwykle trudny i delikatny. Przed rozpoczęciem rozmowy zbierz komplet informacji. Przejrzyj dostępne źródła i przeanalizuj zachowania chorej osoby. Podejdź do problemu kompleksowo i nie używaj prostych stwierdzeń pokroju "to jest złe" lub "tak nie powinieneś/nie powinnaś robić".
W czasie samej rozmowy mów spokojnie i nie podnoś głosu, Unikaj moralizatorskiego tonu, nie wywyższaj się i postaw się na równi z poszkodowaną osobą. Staraj się wytworzyć pozytywną, przyjacielską aurę pełną zrozumienia – jednocześnie podejdź do tematu konkretnie i stanowczo.
Jak rozmawiać z osobą uzależnioną od leków? Pokaż, że rozumiesz problem
Okazując zrozumienie drugiej osobie, otwierasz sobie furtkę do dalszej, intymnej i szczerej rozmowy. Kluczowe jest takie poprowadzenie dialogu, by uzależniony poczuł, że rozmawia z partnerem, a nie z krytykiem, którego jedynym zadaniem jest potępianie go.
Podczas rozmowy z lekomanem zaproponuj pomoc i wsparcie
Bardzo często sama świadomość, że w pobliżu znajduje się osoba gotowa do pomocy, może zdziałać bardzo wiele. Zdarza się jednak, że sama rozmowa nie wystarcza i konieczne będzie wsparcie ze strony psychoterapeutów, oraz ośrodka leczenia uzależnienia od leków. Terapia lekomanii w połączeniu ze wsparciem najbliższych to najskuteczniejsza metoda walki z uzależnieniem.
Jak pomóc lekomanowi – terapia w ośrodku uzależnień
W ośrodku leczenia nałogów WANT oferujemy specjalistyczne psychoterapie indywidualnie dla osób uzależnionych od leków. W zależności od konkretnego przypadku leczenie może składać się z 2 etapów: detoksu lekowego oraz kilkutygodniowej terapii w odosobnieniu, która ma na celu przepracowanie problemu z chorą osobą i pomoc w powrocie do życia wolnego od nałogu.
Sprawdź cennik prywatnego ośrodka leczenia uzależnień od leków i przekonaj się, że w przypadku lekomanii warto postawić na leczenie ze strony najlepszych specjalistów.
O autorze
mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.