Fazy uzależnienia od narkotyków – poznaj etapy uzależnienia od narkotyków
Podejrzewasz, że bliska Ci osoba może być uzależniona od narkotyków? Warto wiedzieć, że istnieją określone etapy uzależnienia od narkotyków - substancji psychoaktywnych. W zależności od poziomu rozwoju uzależnienia, narkoman w domu zachowuje się inaczej. Warto poznać fazy powstawania uzależnienia od narkotyków, aby móc zareagować jak najwcześniej, by móc pomóc wyjść osobie uzależnionej od narkotyków z nałogu.
Nikt już nie ma wątpliwości, że uzależnienie od narkotyków to choroba i to choroba poważna, z którą najlepiej walczyć od razu, kiedy się pojawi. Niestety nie zawsze udaje się rozpoznać narkomanię już na pierwszym etapie uzależnienia. Po nim szybko mogą nastąpić kolejne (tempo rozwoju jest zależne od ilości przyjmowanych substancji, ale też do rodzaju narkotyków). Jakie fazy rozwoju uzależnienia od narkotyków można wyróżnić?
Czego dowiesz się z artykułu:
- Etapy uzależnienia od narkotyków
- Jak wyglądają objawy narkomanii
- Jak rozpoznać poszczególne fazy uzależnienia od narkotyków
- Fazy narkomanii i ich wpływ na organizm
Pierwszy etap uzależnienia - inicjacja
Chęć sięgnięci po środek odurzający pojawia się zwłaszcza wśród osób młodych, które są ciekawe wrażeń związanych z zażywaniem substancji psychoaktywnych. Ponadto niektórzy szukają w narkotykach ucieczki od problemów życia codziennego. Pierwsze informacje o nich najczęściej zdobywają oni od rówieśników. Czasami czytają też o nich w internecie. Jeśli trafi to na podatny grunt, dowiadująca się o narkotykach osoba może zechcieć samemu spróbować nielegalnej substancji. Tak zaczyna się 1 faza uzależnienia od narkotyków - etap używania narkotyków.
Wszystkie osoby, które spróbowały jakiegokolwiek środka odurzającego, są w pierwszej fazie powstawania uzależnienia od narkotyków. Oczywiście nie znaczy to, że choroba rozwinie się dalej. Części osób wystarczy jedno doświadczenie z substancjami psychoaktywnymi w celu doświadczenia działania narkotyku na własnym organizmie. Pozostali przechodzą niestety do kolejnych etapów uzależnienia.

Drugi etap uzależnienia od narkotyków – etap eksperymentowania
Druga faza uzależnienia od narkotyków polega na dalszym eksperymentowaniu z substancją, "kilkukrotnym spróbowaniu", którą narkoman wziął po raz pierwsze, lub też sięganiu po nowe używki. W tym momencie nie jest on jeszcze uzależniony fizycznie, natomiast ciekawość i chęć przeżycia nowych wrażeń zmusza go do coraz to nowych eksperymentów. W tej fazie często pojawiają się kłamstwa. Narkoman może nie chcieć mówić, z kim się spotyka. Czasami można też zauważyć pewne fizyczne konsekwencje brania narkotyków. Są to takie objawy, jak:
- zaczerwienione oczy,
- rozszerzone lub zwężone źrenice,
- przewlekły katar,
- nietypowy dla danej osoby zapach ubrań czy włosów,
- nietypowa ospałość lub przeciwnie – nadpobudliwość.
Jeśli zauważysz którąkolwiek z powyższych zmian, warto poważnie porozmawiać z osobą, którą podejrzewasz o sięganie po substancje psychoaktywne, ponieważ kolejny etap uzależnienia jest już poważnym problemem.
Trzecia faza narkomanii – uzależnienie psychiczne
Trzecia faza uzależnienia od narkotyków to już poważny problem. Osoba uzależniona czerpie z narkotyków przyjemność i nauczyła się polegać na nich w trudnych chwilach. Coraz częściej wychodzi z domu, nie wyjaśniając, gdzie się udaje bądź zamyka się w pokoju lub łazience. Może się tu pojawiać zaniedbanie codziennych obowiązków np. higieny osobistej, szkoły, czy pracy. Narkoman często odcina się od starych znajomości, wchodząc w nowe środowisko, w którym łatwo o narkotyki. Jeśli dostęp do nich jest ograniczony, np. z powodów problemów finansowych mogą pojawiać się agresywne zachowania. Niektórzy narkomanii już na tym etapie zaczynają podejmować się prac dorywczych lub nawet kraść, w celu zdobycia środków na substancję psychoaktywną. Ta faza rozwoju uzależnienia od narkotyków często wiąże się też z porzuceniem dawnych hobby i innych aktywności, które do tej pory sprawiały osobie uzależnionej przyjemność.
Wyjście z uzależnienia od narkotyków na tym etapie wymaga najczęściej już pomocy z zewnątrz, poprzedzonej detoksykacją.

Fazy rozwoju narkomanii – uzależnienie fizyczne jest czwartą fazą
Na tym etapie rozwoju uzależnienia od narkotyków, narkoman jest już uzależniony fizycznie. Oznacza to, że jeśli nie weźmie kolejnej dawki substancji psychoaktywnej, pojawi się u niego zespół abstynencyjny. Demonstruje się on podobnie jak silna grypa, ale dla każdej substancji wyróżnia się trochę inne objawy. Mogą to być m.in.:
- silne pogorszenie nastroju,
- bezsenność,
- biegunka,
- silny katar,
- niepokój,
- nadmierna potliwość,
- uczucie naprzemiennego chłodu i gorąca.
Takie objawy po odstawieniu narkotyku mogą trwać od kilku do kilkunastu dni po zaprzestaniu brania narkotyków. Często osoba uzależniona sięga po kolejną dawkę już tylko po to, aby ich uniknąć. Na tym etapie zrobi ona już wszystko, byleby ją zdobyć. W związku z tym może kraść, a co za tym idzie, mogą pojawiać się problemy z prawem.
Etapy uzależnienia od narkotyków – piąty etap, wyniszczenie organizmu narkotykiem
W 5 fazie uzależnienia od narkotyków narkoman podporządkowuje już całe swoje życie pod zdobywanie substancji aktywnej. Silne uzależnienie fizyczne sprawia, że wyjście z nałogu bez pomocy lekarzy i detoksu narkotykowego jest już niemożliwe. Widoczne jest wyraźne pogorszenie się kondycji osoby uzależnionej. Może ona kasłać, całkowicie nie dbać o higienę, mieć myśli samobójcze, a nawet psychozy.
Fazy i objawy uzależnienia od narkotyków
Zażywanie narkotyków wiąże się z wyraźnymi objawami, na które najbliżsi osoby podejrzewanej o branie narkotyków powinny zwracać uwagę. Początkowo może to być dziwny zapach ubrań i włosów, później izolowanie się, kłamstwa, a nawet kradzieże. Nie należy tego bagatelizować, lepiej działać jak najszybciej, aby uzależnienie nie przeszło w kolejny etap. Ostatnie fazy uzależnienia od substancji psychoaktywnych wymagają już pomocy specjalistów z ośrodka terapii uzależnień w celu wyjścia z nałogu.

Podsumowanie
Uzależnienie od narkotyków jest zgubnym nałogiem, który wyniszcza psychicznie i fizycznie osobę uzależnioną. Nałóg przejmuje życie osoby chorej i ma też ogromny wpływ na ludzi z jego otoczenia, dlatego po rozpoznaniu jakiegokolwiek etapu uzależnienia od narkotyków nie warto zwlekać. Pomoc osobie uzależnionej od narkotyków wraz z postępem nałogu będzie coraz trudniejsza, ponieważ narkoman będzie wypierać swój nałóg.
O autorze

mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.