Alkoholizm – wszystko co musisz wiedzieć
Wielu ludzi sięga po alkohol okazjonalnie i nie ma w tym nic niepokojącego. Jest to powszechnie akceptowane i postrzegane jako relaks w gronie znajomych. Niekiedy jednak picie wymyka się spod kontroli i alkohol staje się uzależnieniem. Nałóg stopniowo postępuje, staje się coraz bardziej zaawansowany, aż całkowicie przejmuje kontrolę nad życiem chorego. Odbiera możliwość radzenia sobie z codziennością, co prowadzi do załamania wszystkich sfer życia i odbija się na alkoholiku i całej jego rodzinie... Alkoholikowi można pomóc, ale najpierw trzeba poznać i zrozumieć jego chorobę. Co warto wiedzieć o alkoholizmie?
Spis treści
Alkoholizm jest chorobą
Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie uznała alkoholizm za postępującą, śmiertelną chorobę i nadała mu numer w klasyfikacji znanych na świecie schorzeń. Alkoholizm definiowany jest jako psychiczne i fizyczne uzależnienie od alkoholu etylowego. Jest to choroba chroniczna, gdyż mimo zerwania z nałogiem, chory pozostanie alkoholikiem do końca życia. Na rozwój alkoholizmu wpływają czynniki o podłożu:
psychologicznym,
socjalnym,
środowiskowym,
genetycznym.
Pierwsze objawy alkoholizmu są trudne do rozpoznania
Alkoholizm jest bardzo trudny do rozpoznania, a pierwsze objawy przez wiele lat mogą pozostać niezauważone. Wbrew panującym stereotypom wcale nie trzeba upijać się do nieprzytomności, aby wpaść w nałóg alkoholowy. Nie istnieje coś takiego, jak bezpieczna dawka alkoholu, ale można uznać, że małe ilości raz na jakiś czas, teoretycznie nie powinny stanowić zagrożenia. Mogą to być np. 2 lampki wina spożywane sporadycznie przez osobę, która zna swoje możliwości i potrafi ograniczyć się do takiej ilości. Wciąż nie jest to jednak gwarancja, że nie wystąpi problem. Alkoholizm zaczyna się bardzo niepozornie i nawet jedno piwo dziennie może być początkiem uzależnienia. Osoby narażone na alkoholizm, przez wiele lat mogą zachowywać się, jak osoby pijące okazjonalnie. Uzależnienie rozwija się bowiem w umyśle, tam, gdzie nikt z zewnątrz nie ma dostępu. Problem zaczyna się, gdy picie sprawia przyjemność i zaczyna być lekarstwem na stres i emocje. Niestety bardzo trudno jest to dostrzec i chory może mieć trudności z określeniem granicy pomiędzy piciem okazjonalnym a przymusem sięgnięcia po alkohol. Sam alkoholik długo nie widzi swojego problemu i zazwyczaj dostrzega go jako ostatni. Uważa, że w każdej chwili może przestać i zależy to wyłącznie od niego. W rzeczywistości szybko traci jednak kontrolę nad swoimi zachowaniami i sięga po alkohol automatycznie. Najbliższe otoczenie dostrzega problem szybciej, ale pomoc jest możliwa, dopiero gdy sam alkoholik przyzna, że jest chory. Dlatego tak ważne jest, aby jak najszybciej rozpoznać objawy. Może to być:
głód alkoholowy – wewnętrzny przymus sięgnięcia po alkohol,
utrata kontroli nad piciem – alkoholik nie wie, kiedy powinien przestać pić i nie jest w stanie przerwać,
większa tolerancja na alkohol – kiedy trzeba zwiększać dawki, aby osiągnąć efekt upojenia,
myśli krążące wokół alkoholu – gdy wszystko skupia się na zaspokojeniu pragnienia,
pojawienie się palimpsestów – czyli luk w pamięci,
objawy zespołu absencyjnego, po odstawieniu alkoholu
Przeczytaj również: Fizyczne objawy głodu alkoholowego u osób uzależnionych
Cztery fazy alkoholizmu
Alkoholizm rozwija się stopniowo i zawsze poprzedzają go pewne objawy ostrzegawcze. Jeśli uda się je szybko rozpoznać i odpowiednio zareagować, to rozwój alkoholizmu można zatrzymać. Jeśli je przegapimy, problem będzie się pogłębiał, przybierze charakter chroniczny i leczenie będzie bardzo trudne. Przy typowym przebiegu uzależnienia można wyszczególnić cztery fazy alkoholizmu:
Jak postępuje alkoholizm i jak rozpoznać kolejne fazy alkoholizmu?
Wyszczególniamy 4 fazy alkoholizmu: prealkoholową, ostrzegawczą, krytyczną i przewlekłą. Jako pierwszy zaobserwował to amerykański lekarz, Elvin Morton Jellinek, który odkrył, że uzależnienie od alkoholu zawsze poprzedzają objawy ostrzegawcze. Jeśli szybko je rozpoznamy i stanowczo zareagujemy, to rozwój alkoholizmu można zahamować, jeszcze zanim pojawią się zaawansowane symptomy uzależnienia. Jeśli je przegapimy lub zlekceważymy, problem będzie się pogłębiał, coraz trudniej będzie przestać pić, a alkoholizm przybierze charakter chroniczny. Wówczas leczenie będzie już bardzo trudne.
Cztery fazy alkoholizmu to:
- Faza prealkoholowa - wstępna
- Faza ostrzegawcza
- Faza krytyczna - ostra faza alkoholizmu
- Faza chroniczna - faza przewlekła
Kluczem do sukcesu walki z chorobą jest rozpoznanie problemu, również pomocne może być rozpoznanie fazy alkoholizmu, na której osoba chora się znajduje.
Alkoholizm może dotknąć każdego
Alkoholizm może dotknąć każdego. W tym przypadku nie występują praktycznie żadne różnice, gdyż choroba może dosięgnąć zarówno kobiet, jak i mężczyzn, ludzi wykształconych i bez wykształcenia. Choć stereotypowy obraz alkoholika ukazuje go jako osobę z najniższych klas społecznych, to uzależnienie równie często dotyka ludzi zajmujących wysokie stanowiska. Ludzi dobrze sytuowanych, którzy odnoszą sukcesy zawodowe i wiodą udane życie prywatne. Piją oni najczęściej w samotności i przez wiele lat ukrywają nałóg przed najbliższymi. Nikt nie planuje popaść w uzależnienie i w każdym przypadku historia może być inna, jednak kobiety i mężczyźni sięgają zwykle po alkohol z innych powodów, a choroba może przebiegać nieco inaczej.
Kobiety piją najczęściej w samotności i chcą w ten sposób zapomnieć o problemach. Potrafią też bardzo długo ukrywać swoją chorobę i robią to tak skutecznie, że nikt nie podejrzewa nawet, iż kobieta ma problem z alkoholem. Alkoholizm kobiety bardzo często wychodzi na jaw zupełnie przez przypadek w niespodziewanych okolicznościach, np. gdy z całkiem innego powodu kobieta trafi do szpitala i po kilku dniach abstynencji pojawi się u niej majaczenie alkoholowe, które będzie dla lekarzy zupełną niewiadomą… Kobieta trafi więc do psychiatry, który zdiagnozuje alkoholizm. Mężczyźni natomiast wolą pić w towarzystwie i mniej się kamuflują. Częściej upijają się poza domem i zazwyczaj można u nich szybciej dostrzec problem.
Przeczytaj również: Alkoholizm kobiet
Alkohol wyniszcza organizm i prowadzi do śmierci!
Alkohol sieje spustoszenie w całym organizmie chorego. Negatywnie wpływa na jego stan psychiczny i fizyczny. Człowiek przestaje panować nad emocjami, staje się drażliwy i agresywny. Regularne nadużywanie alkoholu prowadzi do zmian organicznych w mózgu, co może powodować otępienie, problem z logicznym myśleniem i prowadzić do poważnych chorób psychicznych. Pojawiają się psychozy, urojenia i zespół Otella, cechujący się patologiczną zazdrością o partnera. Przez wahania poziomu serotoniny w mózgu może wystąpić depresja, stany lękowe i zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Konsekwencją nałogowego picia jest również poważne uszkodzenie układów i narządów, co prowadzi do choroby wrzodowej, marskości i niewydolności wątroby, zapalenia trzustki, pogorszenia pracy układu krwionośnego i oddechowego. Pojawia się zespół móżdżkowy, polineuropatia alkoholowa, kardiomiopatia i nadciśnienie tętnicze. W zaawansowanej fazie alkoholizmu organizm jest już doszczętnie wyniszczony, więc jeśli chory nie podejmie leczenia, choroba doprowadzi do śmierci.
Nigdy nie jest za późno, aby rozpocząć leczenie!
Pamiętaj, że na leczenie alkoholizmu nigdy nie jest za późno. Można je rozpocząć na każdym etapie, jednak im szybciej, tym lepiej! Im bardziej zaawansowany problem, tym trudniej będzie go pokonać. Zawsze jest jednak szansa na powrót do całkowitej trzeźwości! Aby pokonać nałóg, do końca życia trzeba zachować całkowitą abstynencję. Nawet jeden kieliszek może skończyć się ciągiem. Aby wyjść z choroby i osiągnąć całkowitą trzeźwość, potrzeba psychoterapii i wsparcia specjalistów, którzy wiedzą, jak pomóc. Specjalista terapii często przekonuje alkoholika, że warto zerwać z nałogiem, lecz potrzebna jest również motywacja i silne postanowienie ze strony chorego. Dopóki alkoholik sam nie dostrzega swojego problemu i nie potrafi się do niego przyznać, nie można liczyć na sukces. Najlepsze efekty dają wielokierunkowe działania, połączenie kilku metod leczenia i uczestnictwo w spotkaniach grupy wsparcia, takiej jak klub Anonimowych Alkoholików. Uzależnieni wymieniają się tam doświadczeniami i pomagają sobie wzajemnie przetrwać trudne chwile i dojść do celu. Wszyscy zmagają się z tym samym problemem i doskonale go rozumieją. W rolę terapeuty często wcielają się również tzw. trzeźwi alkoholicy, którzy sami przeszli już tę drogę i udało im się pokonać nałóg. Są oni dobrym przykładem i dają nadzieję… skoro im się udało, to Tobie też może się udać!
O autorze
mgr Waldemar Wantoch-Rekowski
psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień
Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.