Alkoholicy wysokofunkcjonujący (HFA)

Alkoholizm wysokofunkcjonujący HFA – co to jest?

Alkoholik wysokofunkcjonujący, tzw. HFA (z ang. High-Functioning Alcoholics) to osoba uzależniona od alkoholu, które prezentuje dośc specyficzny obraz nałogu. Pozornie niczego mu nie brakuje – ma kochającą i wspierającą rodzinę, odnosi sukcesy na polu zawodowym, zarabia dobre pieniądze. Ze względu na piastowane stanowisko często jest na świeczniku, otoczony gronem zaufanych współpracowników i przyjaciół. A jednak za tą idealną fasadą kryje się człowiek z poważnymi problemem, którego nie dostrzega bądź usilnie bagatelizuje.

W przypadku alkoholików wysokofunkcjonujących najłatwiej powiedzieć: pozory mylą. Wszak najczęściej powtarzane stereotypy dotyczące osób uzależnionych od alkoholu przedstawiają ludzi bez pracy, pieniędzy ani perspektyw. Z problemami rodzinnymi i zawodowymi, którzy utracili kontrolę nad swoim życiem. Dominują wyobrażenia o osobach bezdomnych, śmierdzących etanolem na odległość, przesiadujących na osiedlowych ławeczkach z niezbywalnym rekwizytem w dłoni – butelką ulubionej, taniej wódki.

Powtórzmy to raz jeszcze – alkoholizm wysokofunkcjonujący, znany też jako ukryty alkoholizm nie ma z powyższym absolutnie nic wspólnego. Jak sama nazwa wskazuje, osoby zmagające się z tą odmiana nałogu z powodzeniem funkcjonują na wszystkich polach: prywatnym, zawodowym, towarzyskim. Osoba poszkodowana ani nikt z jej otoczenia nie zwraca uwagi na alarmujące sygnały, bo przecież wszystko świetnie się układa. Tymczasem rozwijająca się choroba alkoholowa zaczyna odciskać straszne piętno, niszcząc życie i zdrowie chorego.

Jak rozwija się HFA i alkoholizm u ludzi sukcesu?

W przypadku alkoholizmu HFA mówimy o bardzo niebezpiecznych przypadkach, tj. wieloletnim, regularnym nadużywaniu alkoholu bez rozpoznania problemu. Choć alkoholik wysokofunkcjonujący jest osobą inteligentną, bystrą i wykształconą, paradoksalnie nie ułatwia mu to przyznania się do niekontrolowanego picia. "Skoro jestem tu, gdzie jestem – dobrze zarabiam, mam świetną pracą i cudowną rodzinę – to nie mam żadnego problemu". Iluzoryczny obraz sukcesów przesłania mu racjonalny ogląd sytuacji, w której się znalazł – sytuacji, z której nie może bądź nie chce wyjść.

Co więcej, także rodzina czy przyjaciele zwykle ignorują niepokojące sygnały. Ukryty alkoholik utrzymuje dom, dba o siebie i swoich bliskich, wywiązuje się ze swoich obowiązków, trudno więc "na siłę" doszukiwać się jakichś patologii. Wszyscy mogą trwać w tym zgubnym stanie zobojętnienia do momentu, gdy nie wydarzy się realna tragedia, która wstrząśnie ich życiem.

U alkoholika wysokofunkcjonującego widać doskonale podstawowe i dobrze znane mechanizmy uzależnienia, przede wszystkim mechanizm iluzji i zaprzeczania. Taka osoba jest w stanie skutecznie racjonalizować swoje zachowanie i bez problemu znajdować argumenty, które uzasadniają częste sięganie po butelkę. Nie dopuszcza myśli, że może pić zbyt często lub w zbyt dużych ilościach. Wysokofunkcjonujący alkoholik często traktuje alkohol jako swego rodzaju nagrodę za codzienne trudy i poświęcenia. Szuka też potwierdzenia w zachowaniu innych osób z otoczenia zawodowego.

Alkoholik wysokofunkcjonujący – objawy uzależnienia, które powinny dać do myślenia

Jakie są objawy alkoholizmu wysokofunkcjonującego? Jak zachowuje się alkoholik ukryty HFA? Można wyróżnić kilka klasycznych symptomów:

• Regularne sięganie po alkohol – np. przed snem, w poszukiwaniu upragnionego wyciszenia i odprężenia. Wysokofunkcjonujący alkoholicy dbają jednak o pozory i piją zwykle takie ilości trunków, które następnego dnia umożliwią im normalnie działanie.
• Skuteczny kamuflaż – alkoholicy HFA potrafią świetnie grać i zwodzić osoby ze swojego najbliższego otoczenia. Choć są oni zaprzeczeniem stereotypów o nałogowych alkoholikach, warto pamiętać, że skutki uzależnienia od alkoholu w każdym przypadku są takie same.
• Brak ponoszonych konsekwecji – zasobny portfel i wysoki status społeczny stanowią rodzaj bariery ochronnej. Wysokofunkcjonujący alkoholik nie musi wybierać między zakupem kolejnej butelki lub podstawowych artykułów pierwszej potrzeby; nie musi też obawiać się stanowczej reakcji ze strony znajomych czy rodziny, bo wie, że nie daje ku temu powodów.

Jak pomóc alkoholikom wysokofunkcjonującym – podsumowanie

Wysokofunkcjonujący alkoholik powinien w pierwszej kolejności otrzymać wsparcie od swoich bliskich. Kolejnym zalecanym krokiem jest profesjonalna terapia w ośrodku odwykowym – sprawdź cennik leczenia w prywatnym ośrodku leczenia uzależnień. Pracujący tam specjaliści wiedzą, jak leczyć alkoholizm, także w przypadkach HFA. Zachęcamy do kontaktu z ośrodkiem WANT!

O autorze

mgr Waldemar Wantoch-Rekowski

psycholog, specjalista psychoterapii uzależnień

Pomysłodawca i współwłaściciel Ośrodka „WANT”, od 20 lat pomagający osobom uzależnionym. Ukończył studia psychologiczne w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Sopocie oraz Studium Pomocy Psychologicznej i Studium Terapii Uzależnień w Warszawie. Odbył staż kliniczny oraz superwizje w WOTUW Stanomino i brał udział w wielu kursach i terapiach dla osób uzależnionych. W 2008 roku zaczął tworzyć Poradnię Leczenia Uzależnień w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, a w 2013 roku, powołał do życia ośrodek terapii uzależnień „WANT”.